گرفتگی عضلات کمر : علت و درمان

گرفتگی کمر به صورت عکس العمل انقباضی در عضلات کمر ایجاد می شود و این شرایط را بطور خاص می توان در قسمت پایین کمر مشاهده کرد. گرفتگی عضلات و درد شدید می تواند به خاطر التهاب یا آسیب دیدگی اعصاب، رباط ها یا عضلات ناحیه کمر ایجاد شود. اکثر افرادی که از گرفتگی کمر رنج می برند، با درد شدید عضلات و سفت شدن آنها و نیز کشیدگی عضلات یا گره خوردن آنها مواجه می شوند. در اکثر موارد، این واکنش انقباضی عضلات بلافاصله پس از یک آسیب دیدگی ایجاد می شود، اما می تواند برای چند ساعت یا چند روز دوام و ماندگاری داشته باشد. شایع‌ترین علت درد ساق پا ، فعالیت‌های مکرر و یا طولانی مدت است که بر روی تنوپریوستوم فشار و تنش وارد می‌سازد. این فشار به طور معمول با راه رفتن بیش از حد، دویدن و یا فعالیت‌های پرشی رخ می‌دهد و اغلب در دونده‌ها و فوتبالیست‌ها دیده می‌شود.

این وضعیت غالباً به دلیل خشکی عضلات ساق پا و یا اختلالات بیومکانیکی مانند پروناسیون (شکل 2، پا کف پای صاف) و یا قوس زیاد کف پا رخ می‌دهد و یا برای کسانی که از کفش نامناسب استفاده می‌کنند.

علت ها و دلایل

در اکثر موارد، گرفتگی کمر به خاطر کشیدگی یا التهاب عضله، حساسیت و آسیب دیدگی آن ایجاد می شود. در این حالت هر نیروی قوی می تواند باعث پاره شدن تاندون ها و عضلات در ناحیه پایین کمر شود. این شرایط معمولاً در نتیجه انجام فعالیت های ورزشی خاص شامل هل دادن، کشیدن، یا حرکت های چرخشی سریع ایجاد می شود و این مشکل را بطور خاص هنگام انجام ورزش هایی مثل گلف، بسکتبال، فوتبال و لیفت وزنه می توان مشاهده کرد.

بعضی افراد با ریسک بالاتر گرفتگی کمر در مقایسه با سایرین مواجه هستند. در این حالت فاکتورهای ریسک می تواند شامل ضعیف شدن عضلات شکم، ضعیف شدن عضلات ستون فقرات یا عدم انعطاف پذیری آنها، سفت شدن عضله زرد پی، انحنای ستون فقرات به سمت جلو، ضعیف شدن عضلات کمر (به خاطر شرایطی مثل تشکیل تومور، تنگ شدن کانال نخاعی، پارگی دیسک، اسپوندیلولیستزیس، اسپوندیلولیزیس و آرتروز) یا تیلت غیر عادی لگن به سمت جلو باشد.

علائم و نشانه ها

علائم گرفتگی کمر شامل ایجاد درد ناگهانی به خصوص در ناحیه پایین کمر در هنگام هل دادن، کشیدن یا چرخش است. بعضی افراد دچار گرفتگی کمر، می توانند به فعالیت خود برای چند ساعت ادامه دهند، اما انجام این کار به مدت طولانی امکان پذیر نیست. در این شرایط آسیب دیدگی باعث خون ریزی عضلات می شود و این خون ریزی پارگی ایجاد شده در تاندون ها و عضلات را بیشتر می کند. در اکثر موارد، بهتر است این افراد به راحتی به پشت دراز کشیده و زانوهای خود را خم نمایند و در این حالت کمر و ستون فقرات خود را به سمت بالا انحنا دهند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده علائم زیر با پزشک ملاقات نمایید:

• هنگامی که از درمان های خانگی خشکی کمر  استفاده کرده اید و نتایج این درمان ها برای شما موثر نبوده است.
• گرفتگی یا درد به صورت گاه و بی گاه در عضلات کمر احساس شود. این شرایط می تواند نشان دهنده ایجاد مشکلات جدی تر برای فرد باشد.
• درد به خاطر وارد شدن ضربه یا افتادن برای فرد ایجاد شده باشد.
• هنگامی که با ضعف، عرق کردن، درد شکم، تب، استفراغ یا حالت تهوع مواجه شدید.
• هنگامی که پا، ران، ناحیه مقعد یا نواحی اطراف آن دچار بی حسی یا درد شود.
• هنگامی که کاهش وزن غیر قابل توجیه داشته باشید.
• هنگامی که درد برای مدت بیش از دو هفته دوام داشته یا مقدار آن شدید یا یکنواخت باشد.
• هنگامی که سابقه پزشکی شما شامل ابتلا به بیماری هایی مثل اعتیاد به مواد مخدر، سرطان یا پوکی استخوان باشد.

راه ها و روش های درمان

روشهای اصلی درمان گرفتگی کمر  به شرح زیر هستند:

توقف فعالیت ها: حتی اگر گرفتگی کمر شما شدید نیست، مهم است که بلافاصله فعالیت هایی که باعث ایجاد این گرفتگی شده متوقف شوند. در این حالت شما می توانید ناحیه مورد نظر را برای کاهش گرفتگی مالش یا ماساژ دهید.

استراحت: استراحت یک عامل کلیدی برای بهبود سریع تر آسیب های وارد شده به عضلات است. اگر آسیب دیدگی عضلات باعث گرفتگی کمر شده باشد، نیاز است که بیمار برای مدت دو یا سه روز استراحت کند. در زمان استراحت، از انجام بعضی فعالیت های خاص همچون راه رفتن آرام و ملایم مطمئن شوید. در صورتی که این کار را انجام ندهید، عضلات شما ممکن است سفت شده یا خشک شوند. به هر حال در هنگام حرکت، لازم است از خم شدن یا چرخش کمر خودداری کنید، زیرا انجام این کار می تواند باعث افزایش گرفتگی عضلات کمر شود.

کمپرس سرد: هنگام که شما با یک آسیب دیدگی مواجه می شوید، ممکن است جریان خون یا ورم ایجاد شده باعث ایجاد درد در ناحیه مورد نظر شده باشد. در این حالت می توان با استفاده از کمپرس آب سرد این علائم را در اولین مرتبه ایجاد گرفتگی کاهش داد. به هر حال در دفعات بعدی وارد شدن آسیب، لازم است ابتدا از کمپرس آب گرم قبل از کمپرس آب سرد استفاده شود. در این زمان لازم است یخ برای مدت 15 دقیقه در هر دو ساعت در طول اولین روز وارد شدن آسیب بر روی محل قرار گیرد.

کمپرس آب گرم: تمام انواع گرما می توانند باعث کاهش درد شوند، اما دستیابی به بهترین نتایج با استفاده از رطوبت گرم امکان پذیر است. در واقع گرما می تواند باعث آزاد شدن عضلات دچار گرفتگی شود و همواره لازم است از گرما درمانی پس از کمپرس سرد استفاده شود. در صورتی که شما تمایلی به خارج شدن از خانه و خرید یک دستگاه گرما ساز مرطوب ندارید، می توانید از یک کیسه آب گرم یا یک حوله خیسانده شده در آب گرم برای این کار استفاده کنید. علاوه بر این به این منظور می توان از حمام یا وان آب گرم نیز استفاده کرد. در این حالت لازم است رطوبت گرم در حدود 15 دقیقه در هر چهار ساعت بر روی محل آسیب دیدگی قرار گیرد تا به این ترتیب گرفتگی ایجاد شده در عضلات بر طرف شود. توجه داشته باشید که در بعضی موارد خاص افراد ممکن است با افزایش درد در هنگام استفاده از کمپرس گرم مواجه شوند. در صورت مشاهده این شرایط، بلافاصله استفاده از این روش را متوقف کرده و فقط از کمپرس آب سرد استفاده نمایید.

بالا بردن پاها: اکثر افرادی که به گرفتگی کمر دچار می شوند، به سختی می توانند از این مشکل خلاص شوند. به هر حال قرار گرفتن در بعضی موقعیت ها می تواند راحتی بیشتری را در مقایسه با سایر حالت ها برای شما ایجاد کند که همه این وضعیت ها شامل بالا بردن پاها است. برای مثال از این وضعیت ها می توان از موارد زیر نام برد:

بالاتر قرار دان زانوها از سطح لگن

قرار دادن کف پا بر روی یک چهار پایه در هنگام نشستن

قرار دادن پاها بر روی بالش های اضافی برای بالا بردن آنها

دراز کشیدن بر روی یک رخت خواب سفت یا استراحت دادن با پاها با قرار دادن آنها بر روی یک صندلی. هنگام قرار گرفتن در این حالت زانوها زاویه 90 درجه پیدا می کنند.

تکنیک های ریلکس کردن: استفاده از برخی تکنیک های خاص می تواند نقش موثر در کاهش درد ایجاد شده به خاطر گرفتگی کمر داشته باشد. هنگامی که شما بتوانید ذهن خود را به چیز دیگری معطوف کنید (یا تمام تفکرات خود را پاک نمایید)، ریلکس کردن و تنفس بهتر برای شما امکان پذیر شده و سفتی عضلات و درد آنها کاهش پیدا می کند. بعضی از سایر روش های قابل استفاده برای پرت کردن حواس می تواند شامل صحبت کردن با کسی که دوستش دارید، تماشای یک برنامه تلویزیوتی، مطالعه کردن یا استفاده از روش های مدیتیشن باشد.

تمرین های حرکتی ملایم: هیچگاه نباید در زمان شروع گرفتگی کمر حرکت ورزشی انجام داد، اما هنگامی که این گرفتگی حداقل شده و درد کاهش پیدا می کند، می توان از ورزش‌های کمر درد و تمرین های حرکتی زیر برای بهبود سریع تر بیمار استفاده کرد:

اگر ناراحتی یا گرفتگی در ناحیه کمر ایجاد شد، سعی کنید در حالتی که پشت خود را صاف نگه می دارید، قدم زده و زانوهای خود را بیشتر از حالت عادی بالا بیاورید.

سعی کنید به آرامی عضلات کمر خود را با بلند کردن دست ها و بالاتر بردن آنها از ناحیه سر تحت کشش قرار دهید. در این حالت لازم است در هر تمرین این حرکت برای 5 تا 10 بار تکرار شده و در مجموع این حرکت تمرینی برای سه یا چهار بار در روز انجام شود.

به پشت روی زمین دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید و کف پاها را روی زمین قرار دهید. در ادامه، به دقت یکی از زانوها را به سمت سینه حرکت داده و این وضعیت را برای 10 ثانیه حفظ کنید. سپس این حرکت را با پای مقابل انجام دهید. لازم است این حرکت برای 5 تا 10 بار برای دو یا سه مرتبه در روز تکرار شود. این تمرین حرکتی می تواند باعث افزایش درد در برخی افراد شود. بنابراین در صورتی که با انجام این حرکت درد شما افزایش پیدا کرد، بلافاصله انجام آن را متوقف نمایید.

مصرف داروهای مسکن: در صورتی که استفاده از سایر روش ها برای درمان مشکل موفقیت آمیز نبود، می توان از داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) موجود در داروخانه ها موجود است برای بهبود شرایط استفاده کرد. علاوه بر این بیمار می تواند داروهای ریلکس کننده عضلات مصرف کند، اما هیچگاه نباید بعد از مصرف این داروها رانندگی کرد.

فیزیوتراپی و درمان دستی: بیمار می تواند از روش های فیزیوتراپی یا درمان دستی برای درمان خود بهره گیرد. در این روش ها از تکنیک های ریلکس کردن عضلات، روش مافوق صوت و گرما درمانی برای کاهش گرفتگی ایجاد شده استفاده می شود. در ادامه برای افزایش انعطاف پذیری و تقویت عضلات ممکن است تمرین های حرکتی بی خطر برای بیمار تجویز گردد.

تزریق: تزریق کورتیکو استروئید می تواند کاهش علائم مشکل برای چند ماه را به همراه داشته باشد و از این روش بطور خاص زمانی استفاده می شود که گرفتگی عضلات باعث ایجاد درد در ناحیه پاها شده باشد.