پاشنه‌های پا با تحمل و توزیع وزن بدن روی پا، به ثابت ماندن شما در هنگام ایستادن کمک می‌کنند. هنگامی که به طور ناگهانی در یکی از پاشنه‌های خود احساس درد می‌کنید، این درد ممکن است به دلیل خار پاشنه باشد.
خار پاشنه، رشد غیرطبیعی استخوان است (که به آن استئوفت گفته می‌شود) در پشت یا پایین استخوان پاشنه شما رخ می‌دهد. این رشد استخوانی ممکن است به دلیل التهاب، تحریک یا بالا رفتن سن باشد. اگر خار پاشنه پا داشته باشید، فعالیت‌های عادی روزمره مانند راه رفتن و ایستادن ممکن است برایتان چالش‌برانگیز شود.
علائم خار پاشنه
خار پاشنه ممکن است بدون هیچ علائمی ایجاد شود. اگرچه، شرایط زیر نیز می‌تواند نشان دهنده رشد غیرطبیعی استخوان پاشنه پا یا همان خار پاشنه باشد:
درد مزمن
بیماران این درد را همانند درد چاقو یا سوزن زدن به قسمت پایین کف پاها توصیف می‌کنند. همچنین درد در هنگام ایستادن، راه رفتن یا دویدن بیشتر آشکار می‌شود.
این درد کف پا در ناحیه پاشنه ممکن است هنگام استراحت فروکش کند و با ایستادن دوباره، مجدداً برگردد. در بعضی موارد، درد ممکن است حتی در هنگام کم‌تحرکی ایجاد شود یا به یک درد مبهم تبدیل شود.
تورم
ممکن است متوجه شوید که پاشنه پایتان کمی ملتهب و متورم شده است. در بعضی موارد، به خاطر اینکه از ناحیه آسیب‌دیده گرما ساطع شدن، ممکن است هنگام لمس این ناحیه، احساس کنید که گرم است.
التهاب در نیام (تاندون) کف‌پایی یا فاشیای پلانتار معمولاً همان چیزی است که تورم ایجاد می‌کند. با قرار دادن کمپرس سرد روی آن می‌توانید این علائم را کاهش دهید.
تاندونیت
در بعضی موارد، تاندون آشیل (در پشت پاشنه پا) ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی استخوان روی پاشنه شما ملتهب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که خار استخوان باعث ایجاد درد تشعشعی در پشت ساق پا شود.
حساسیت و تحریک‌پذیری
ممکن است در قسمت پایین پاشنه پا نیز کمی حساسیت و درد داشته باشید. در این مورد، راه رفتن بدون پوشیدن کفش‌هایی با بالشتک مناسب برای شما دشوار خواهد شد.
برآمدگی
گاهی اوقات، توده استخوانی تا قوس کف پا گسترش می‌یابد. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است یک برجستگی کوچک استخوانی در قوس کف پای خود مشاهده کنید.
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بهتر است که مشکلتان توسط یک فیزیوتراپیست ماهر بررسی شود. درد پاشنه می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود و بسته به علت دقیق آن قابل درمان و تسکین است.
فیزیوتراپیست‌های باتجربه، همه تلاش خود را برای ارائه‌ی مراقبت و درمان‌هایی برای مشکلات پا برای بیمارانشان انجام می‌دهند. آن‌ها می‌توانند علت درد کف پای شما را تشخیص دهند، چه به دلیل خار پاشنه باشد یا چیز دیگری و گزینه‌های درمانی مؤثری را برای کمک به شما در کاهش این درد ارائه می‌دهند.
چگونه خار پاشنه ایجاد می‌شود؟
عوامل خطر در ایجاد خار پاشنه شامل موارد زیر می‌باشد:
- ورزشکار بودن
- تجربه ضربه به پاشنه پا
- جنسیت زن
- اضافه وزن داشتن
- پوشیدن کفش تنگ به طور مرتب
- داشتن کف پای صاف
- ابتلا به ورم مفصل کف پا
- ابتلا به بیماری ریتر Reiter
- ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان
- ابتلا به هیپر استوز اسکلتی ایدیوپاتیک
درمان خار پاشنه
اگر شما علائم واضح خار پاشنه را دارید، مانند احساس سوزن زدن در پایین استخوان پاشنه پا، دردی که بعد از دوره‌های استراحت (به خصوص صبح) بیشتر می‌شود، دشواری در وارد آوردن وزن روی پاها، یا قرمزی و تورم، مهم این است که زودتر برای درمان آن اقدام کنید.
با رسیدگی سریع به خار پاشنه‌ها، بیشتر این موارد با استفاده از روش‌های درمانی زیر می‌توانند به‌راحتی درمان شوند:
کفی‌های ارتوتیک
در مورد خار پاشنه دردناک، هدف این است که درد به سرعت کاهش یابد، این امر در حالی اتفاق می‌افتد که فشار (ناشی از وزن) از روی بافت‌های حساس برداشته شود، فشاری که خار استخوان پاشنه پا را تشدید می‌کند، در این صورت می‌توان درد آن را کاهش داد. به همین دلیل کفی‌های ارتوتیک (کفی‌های طبی) معمولاً اولین خط درمانی برای درمان خار پاشنه‌های دردناک هستند.
استفاده از یک طراحی کفی به شکل فنجانی با فناوری Fascia-Bar بسیار مؤثر است، این کفی‌ها، با ایجاد ثبات در پاشنه، لغزش و اصطکاک را هنگام راه رفتن کاهش می‌دهد، قوس پا را بالاتر می‌برند تا فشار وارد شده روی خار پاشنه را از میان برداشته شود و در عین حال تکیه‌گاه خوبی برای پد چربی آسیب‌دیده پاشنه خواهد بود. این نوع ارتزها در بیشتر افراد، حتی کسانی که درد شدید ناشی از خار پاشنه دارند، سبب بهبود درد به طور چشمگیری می‌شود.
کفش‌های مناسب و طبی
برای جلوگیری از عود مشکلات ناشی از خار پاشنه، ضروری است که دلیل اصلی ایجاد خار پاشنه برطرف شود. در بسیاری از موارد، خار پاشنه ممکن است به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسب و بدون پشتیبانی ایجاد شود. استفاده از کفش‌های طبی محافظت کننده، کلید جلوگیری از بروز خار پاشنه مزمن است.
کفش‌هایی را انتخاب کنید که پاهایتان به درستی در آن‌ها جا بگیرد (بدون فشار آوردن به قسمت انگشت‌ها و بدون سایش در پشت پاشنه هنگام راه رفتن) دارای یک کف ضخیم و انعطاف‌پذیر برای حداکثر جذب ضربه باشد و قوس کف پا را به‌خوبی نگه دارد. کفش‌هایی که به پشت پا مالیده می‌شوند، پوست پا را می‌سایند، پا در آن‌ها سر می‌خورد، جایی از پا را فشار می‌دهند (به اصطلاح پا را می‌زنند)، یا جذب ضربه خیلی کمی دارند، می‌توانند پاها را در برابر فشار و آسیب ناشی از فعالیت‌های روزمره آسیب‌پذیر می‌کند. کفش‌های فرسوده یا کفش‌هایی که سایز مناسبی ندارند نیز می‌توانند به مرور زمان مشکلاتی در راه رفتن ایجاد کنند زیرا بدن شما سعی می‌کند از درد و تحریک ناشی از این کفش در هنگام راه رفتن یا حرکت جلوگیری کند.
استراحت و استفاده از یخ
خار پاشنه همان رسوب کلسیم روی استخوان پاشنه است و خود هیچ احساسی ندارد؛ دردی که ممکن است هنگام راه رفتن یا ایستادن احساس کنید، به این خاطر است که خار پاشنه به پد چربی در پاشنه‌یا بافت‌های کف پا فرو رود. به همین دلیل استفاده از یخ و استراحت می‌تواند کمک زیادی به تسکین درد خار پاشنه کند.
از ایستادن برای مدت طولانی مدت خودداری کنید و در فواصلی به خودتان استراحت بدهید، بعد از جلسات تمرین یا ورزش، زمان کافی را برای ریکاوری کردن به خود اختصاص دهید و در صورت امکان از راه رفتن با پای برهنه روی سطح سخت خودداری کنید.
از یخ می‌توان برای تسکین تورم، التهاب و قرمزی ناشی از خار استخوان پاشنه استفاده کرد. برای تسکین سریع و موقتی، یخ را به مدت 10 الی 15 دقیقه، دو بار در روز، بر روی ناحیه استعمال کنید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از متداول‌ترین روش‌های درمانی برای درمان درد پاشنه پا است. این درمان معمولاً شامل کشش کامل عضلات پشت ساق پا و نیام یا فاشیای کف پا و همچنین تکنیک‌های دستی یا درمان‌های دستی است که توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود. اگر هیچ یک از این روش‌های درمانی، درد را کاهش ندهد، ممکن است پزشک به شما تزریق هورمون استروئیدی به نام کورتیزون را پیشنهاد کند.
ورزش
برای کمک به کاهش درد و التهاب ناشی از خار پاشنه و ورم کف پا، روزانه حرکات کششی انجام دهید. حتی بعد از اینکه درد شما شروع به برطرف شدن کرد، این کشش‌ها را ادامه دهید زیرا می‌تواند از عود این وضعیت جلوگیری کند.
اگر انجام حرکات کششی در خانه و همچنین درمان نتوانست به شما کمک کند یا درد شما تشدید شد، باید به یک متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید. در صورت نیاز به درمان‌های جدی‌تر، آن‌ها به شما کمک می‌کنند تا این وضعیتتان تسکین پیدا کند. از تمریناتی که فیزیوتراپیست ها توصیه می‌کنند می‌توان به تمرینات زیر، به‌خصوص هنگام بیدار شدن از خواب، اشاره کرد.
خم کردن کف پا به سمت بدن (فلکس کردن)
درد ناشی از خار پاشنه معمولاً بدترین چیز در صبح است. در رختخواب بنشینید و این کشش را انجام دهید که به آزاد شدن فاشیای پلانتار کمک می‌کند، بافت همبند ضخیمی که در زیر کف پای شما قرار دارد و استخوان پاشنه پا را به انگشتان پا متصل می‌کند.
بنشینید درحالی‌که پاهای خود را به جلو دراز کرده‌اید و انگشتان پا را به آرامی با دستان خود به سمت ساق پا بکشید. کشش را 30-20 ثانیه نگه دارید و دو تا سه بار آن را تکرار کنید. حتماً که هر دو پاشنه‌تان را بکشید.
کشش با حوله
برای تقویت و کشش قوس‌های کف پاپتان می‌توانید از یک حوله دستی ساده استفاده کنید. حوله را صاف و روی زمین زیر پای خود قرار دهید. با انگشتان خود حوله را بگیرید و قسمت جلوی پای خود را از زمین بلند کنید، اما انگشتان پا را رو به پایین قرار دهید. کمی مکث کنید، سپس به انگشتان پا اجازه دهید تا حوله را آزاد کنند. انگشتان پا را بلند کرده و آن‌ها را کاملاً از هم باز کنید.
غلط دادن توپ گلف
برای آزادسازی بافت پیوندی واقع در کف پایتان، می‌توانید از یک توپ گلف یا یک توپ کوچک دیگر مانند یک توپ لاکراس یا از ماساژور مخصوص پا استفاده کنید. فقط کافی ست توپ را روی زمین بگذارید و کف پا را به آرامی روی آن قرار دهید. حدود یک دقیقه آن را با کف پایتان به آرامی به جلو و عقب بچرخانید.
کشش عضلات پشت ساق پا
کشش عمیق عضلات پشت ساق پا به شما کمک می‌کند تا در هر بار قدم برداشتن، از گرفتگی در پاشنه پا جلوگیری شود؛ و در این صورت از توانایی تحرکتان بیشتر و بهتر خواهد شد.
روی لبه یک پله، بر روی برآمدگی بالای کف پایتان بایستید. پاشنه‌تان خارج از پله در هوا آویزان باشد. به آرامی پاشنه‌تان را پایین بیاورید. برای 20 تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید تا کششی را در پشت ساق پایتان احساس کنید. این حرکت را برای هر دو پا تکرار کنید. این تمرین را برای هر طرف ۲ یا 3 بار انجام دهید.
حرکات کششی یوگا
اگر وقت داشته باشید که یک تمرین یوگا را که 20 بار یا بیشتر برای سه بار در هفته انجام می‌دهید به طور منظم انجام دهید، پاشنه پا و همچنین بقیه اعضای بدن از آن بهره خواهند برد. برای اینکه یک میانبر فقط به عضلات پشت ساق پا و پاشنه‌ها بزنید، حرکت خم و راست کردن زانوها را در حالت سگ (یک پوزیشن در یوگا) انجام دهید.
کف دست و پاها بر روی تشک، به شکل V وارونه، درآیید (زانوها از زمین جدا شده و سر در بین دست‌ها باشد). پاشنه‌های پاها را از زمین بلند می‌شود. زانوی راست خود را کاملاً خم کنید و پاشنه‌ی پای چپ خود را به سمت زمین فشار دهید. تا چند نفس مکث کرده، سپس هنگام فشار دادن پاشنه راست به سمت پایین، زانوی چپ را عوض کرده و کاملاً خم کنید. این کار را سه تا چهار بار به صورت متناوب ادامه دهید.
جراحی برای برداشتن خار پاشنه
درحالی‌که 90٪ از موارد درد خار پاشنه با درمان‌های محافظه کارانه قابل رفع است، اما گاهی اوقات خار پاشنه سرسخت بوده و نیاز به جراحی دارد. اگر بعد از گذشت چند ماه از درمان‌های محافظه کارانه مداوم، درد شما بهبود نیافت، با پزشک خود در مورد جراحی برای برداشتن خار پاشنه صحبت کنید.
در بیشتر اوقات، جراحی برای برداشتن خار پاشنه همراه با جراحی آزادسازی فاشیای پلانتار یا همان نیام کف پا انجام می‌شود. درحالی‌که این جراحی از میزان موفقیت بالایی برخوردار است، اکثر متخصصان بیماری‌های پا به دلیل هزینه و دوره نقاهتی که این جراحی دارد، آن را به عنوان آخرین راه درمان برای خار پاشنه توصیه می‌کنند.
