بیمار سکته مغزی بعد از ابتلا به این بیماری دچار نا امیدی برای برگشت به زندگی عادی می گردد ولی با شروع برنامه های طب فیزیکی و توانبخشی و مشاهده بهبود تدریجی خود متوجه امکان ایجاد یک زندگی با کیفیت با کمک روشهای طب فیزیکی وتوانبخشی می گردد.توانبخشی معمولاً جهت بازآموزی مهارتها و توانایی هایی که در اثر سکته مغزی دچار مشکل شدهاند ضروری میباشد.
سکته مغزی میتواند در یک طرف بدن باعث ایجاد ضعف یا فلج شود. بسیاری از افراد در اثر این عارضه در تعادل و هماهنگی خود با مشکل مواجه شده و در چند هفته اول پس از سکته مغزی دچار خستگی شدید میشوند. همچنین امکان دارد بیمار در خوابیدن با دشواری مواجه شود. در صورت بروز سکته مغزی، متدهای طب فیزیکی و توانبخشی با کمک تیم توانبخشی شامل فیزیوتراپیست،کاردرمانگر،گفتار درمان ،کارشناس ارتز و… نقش بسیار مهمی در بهبود بیمار خواهد داشت.
توانبخشی سکته مغزی و برگرداندن بیمار سکته مغزی به یک شرایط خوب یک هنر است و نیاز به تیم توانبخشی کارآمد و تجهیزات پیشرفته دارد این هنر را ما در کلینیک پروفسور فروغ و کلینیک توانبخشی نگین آزادی فراهم آورده ایم و مطمِئن هستیم بهترین خدمت برای بیماران سکته مغزی در کلینیک توانبخشی نگین آزادی ارائه می گردد.تلفن رزرو نوبت 62756441
سکته مغزی
سکته مغزی زمانی بروز میکند که در تأمین خون به سلولهای مغز اختلال ایجاد شده و این سلولها در دریافت اکسیژن و مواد مغذی با مشکل مواجه شوند. در این حالت سلولهای مغزی نابود شده و عملکردهای مربوط به قسمتهای آسیبدیده مانند کنترل عضلات و حرکت دستها و پاها مختل میشوند. در نتیجه علائمی مانند دشواری در صحبت کردن و درک مطلب، فلج و بیحسی، تاری دید، سردرد، سرگیجه، استفراغ و تغییر در هوشیاری ایجاد خواهند شد.
سکته مغزی میتواند در اثر انسداد سرخرگ (مانند سکته مغزی ایسکمیک) و یا در اثر نشت یا پارگی رگهای خونی در طی سکته هموراژیک ایجاد شود. نحوه زندگی و عواملی مانند چاقی، عدم تحرک، مصرف الکل، بالا بودن فشار خون و کلسترول و دیابت در افزایش احتمال بروز سکته مغزی مؤثر هستند. افراد در سن 55 سال به بالا و همچنین افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی هستند، بیشتر در معرض بروز این عارضه قرار دارند.
انواع سکته مغزی
تشخیص سریع سکته مغزی، میزان آسیب وارد به مغز را کاهش میدهد. انواع سکته مغزی عبارتند از:
- سکته مغزی ایسکمیک(اختلال خونرسانی) در اثر انسداد یا تنگ شدن بیش از حد سرخرگ و ایجاد لخته خونی بروز میکند. روشهای درمان این نوع سکته مغزی شامل بهکارگیری فعالکننده بافتی پلاسمینوژن (TPA) به طور مستقیم در سرخرگ مغز به منظور حل کردن لخته خونی و یا استفاده از کاتتر جهت خارج کردن لخته میباشد.
- سکته مغزی هموراژیک (خونریزی )زمانی بروز میکند که خون وارد مغز شده و در نتیجه باعث ایجاد فشار میشود. جهت درمان این عارضه، فشار خون بایستی کنترل شده و از هر گونه تنگ شدن ناگهانی رگهای خونی بایستی جلوگیری شود.
علائم ایجاد شده پس از سکته مغزی
پس از سکته مغزی امکان دارد علائم زیر ایجاد شوند:
- از دست دادن انرژی– این حالت به این خاطر ایجاد میشود که بدن در حال بهبودی پس از وارد شدن آسیب به مغز میباشد. بازآموزی مهارتهای جدید نیز به علت نیاز به تمرکز زیاد سبب خستگی بیشتر بدن میشوند. تقسیم فعالیتهای روزانه به امور ساده و کوچکتر و افزایش تدریجی میزان فعالیت و همچنین استراحت به میزان کافی به کاهش خستگی کمک میکند.
- خستگی عضلانی– در برخی از مواقع امکان دارد در دست یا پا ضعف ایجاد شده و یا حرکت دادن آنها دشوار شود. انجام تمارین ورزشی ویژه زیر نظر متخصص فیزیوتراپی به بازیابی قدرت و کنترل عضلانی کمک میکند.
- کاهش حس در اندام بدن– پس از سکته مغزی امکان دارد بخشهای از بدن بیحس شوند. ماساژ ملایم و قرار دادن پوست در معرض درجه حرارتهای مختلف میتواند به رفع این حالت کمک کند.
- عدم تعادل– در زمان حرکت ممکن است احساس عدم تعادل در بیمار ایجاد شود. متخصص فیزیوتراپی در بهبود تعادل و نحوه راه رفتن به شخص کمک میکند. در برخی از مواقع جهت کمک به راه رفتن بدون کمک دیگران بایستی از عصا یا واکر استفاده شود.
مهم است برنامه ای برای جلوگیری از زمین افتادن بیماران داشته باشیم چرا که پس از سکته مغزی، احتمال زمین افتادن افزایش پیدا میکندو خطر ایجاد شکستگی و بروز مشکلات زیادتر وجود دارد.
بهبودی پس از سکته مغزی چقدر طول میکشد؟
زمان بهبودی پس از سکته مغزی به شدت و محل بروز سکته مغزی و دسترسی بیمار به روشهای درمانی بستگی دارد. سرعت بهبودی در هر فردی متفاوت میباشد. روند بهبودی پس از سکته مغزی به عوامل مختلفی شامل شدت سکته و مدت زمان دریافت خدمات پزشکی مرتبط میباشد. سریعترین زمان بهبود در سه ماه اول پس از سکته مغزی رخ میدهد. بهبودی به مقدار بیشتر نیز امکانپذیر میباشد ولی روند بهبودی پس از این دوره زمانی آهستهتر است و امکان دارد به سالها زمان نیاز داشته باشد.
بهترین روش جهت بهبودی پس از سکته مغزی، استفاده به موقع از خدمات پزشکی میباشد. معمولاً پس از چند روز علائم بهبودی قابل مشاهده میباشد ولی بهبود در عملکرد به تدریج صورت میگیرد. حتی در صورتی که روند بهبودی آهسته باشد، حفظ انگیزه و ادامه انجام تمرین ها توصیه شده توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و تیم توانبخشی اهمیت زیادی دارد. در صورتی که انجام تمرین ها پس از مدتی برای بیمار آسان شود، بایستی از راهنمایی متخصص جهت انجام برنامه های جدیدتر استفاده شود.
تمرینات توانبخشی سکته مغزی
متخصص توانبخشی، توانایی شخص جهت استفاده از توانبخشی بعد از سکته مغزی را ارزیابی میکند. میزان و نوع توانبخشی بیماران سکته مغزی به نیازها و تواناییهای بیمار بستگی دارد. افراد خانواده، پرستارها و بیمار همگی بایستی از روند توانبخشی بعد از سکته مغزی آگاه باشند.
تمرین های توانبخشی سکته مغزی ممکن است خیلی سریع در بیمارستان آغاز شوند. در ابتدا وضعیت بیمار بایستی از نظر پزشکی پایدار باشد؛ سپس توانبخشی بیماران سکته مغزی آغاز میشود. در برنامه توانبخشی سکته مغزی از فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و کاردرمانی استفاده میشود.
فیزیوتراپی
متخصصین فیزیوتراپی جهت دستیابی به نتیجه رضایتبخش درمان و طرحریزی برنامه مناسب درمانی با بیماران، افراد خانواده و پرستاران همکاری میکنند. این متخصصین جهت بررسی اختلالات عصبی بیمار و عملکرد آنها در فعالیتهای روزانه ابتدا از ارزیابی عصبشناختی استفاده میکنند. بر اساس این ارزیابی، متخصصین فیزیوتراپی برنامه درمانی ویژه هر شخص را جهت کمک به دستیابی به اهداف مورد نظر و بازگشت به زندگی روزمره برای بیمار طرحریزی میکنند. در برخی از مواقع، فیزیوتراپی میتواند برای مدت چندین ماه یا حتی چندین سال طول بکشد. این که بیمار در چه تواناییهایی در اثر سکته مغزی با مشکل مواجه شده است به میزان آسیبدیدگی مغزی و محل بروز سکته در مغز بستگی دارد.
تمرین نحوه راه رفتن
بسیاری از بیماران قادر به راه رفتن نیستند و یا در راه رفتن پس از بروز سکته مغزی دچار مشکل شدهاند. به این جهت متخصصین فیزیوتراپی با داشتن مهارت و تجربه کافی در جهت راه رفتن به بیمار کمک میکنند. متخصصین صرف نظر از میزان عملکرد بیمار، از پیشرفتهترین ابزار کمکی به این منظور استفاده میکنند.
تمرین حفظ تعادل
دشواری در حفظ تعادل پس از سکته مغزی بسیار شایع میباشد و بهبود تعادل جهت جلوگیری از افتادن بر زمین و بروز آسیبدیدگی بسیار ضروری میباشد. متخصص فیزیوتراپی جهت ارزیابی و درمان مشکلات مرتبط با تعادل و به منظور کاهش احتمال افتادن بر زمین و دستیابی به بالاترین میزان عملکرد در زندگی روزمره به بیمار کمک میکند.
تمرین جابهجایی و حرکت در تخت خواب
استفاده از تخت خواب میتواند برای بیمار پس از بروز سکته مغزی بسیار دشوار باشد. متخصص فیزیوتراپی قادر است در ارتباط با حفظ استقلال بیمار و آموزش نحوه خارج شدن از تخت خواب و استفاده از ویلچر، خودرو و حمام موارد لازم را به بیمار آموزش دهد. همچنین در مواردی که بیمار بدون کمک دیگران قادر به انجام این امور نباشد، متخصص فیزیوتراپی طرز کمک به بیمار در انجام این موارد را به افراد خانواده و پرستاران آموزش داده تا بتوانند با اطمینان کامل در این جهت به بیمار یاری برسانند.
کمک به بیمار در امور تفریحی
پس از سکته مغزی، کمک به بیمار در جهت بازگشت به امور عادی زندگی و انجام سرگرمی و تفریح اهمیت بسیار زیادی دارد. متخصص فیزیوتراپی از رویکرد دوجانبه جهت کمک به بیمار به منظور انجام امور تفریحی استفاده میکند. این رویکرد شامل بهبود بازیابی عصبی با هدف دستیابی به سطح بالای عملکرد و همچنین کمک به بیمار جهت سازگاری با محیط میباشد و سبب میشود تا بیمار هر چه سریعتر بتواند فعالیتهای مورد علاقه خود را ادامه دهد.
گفتاردرمانی
گفتاردرمانی یکی از روشهای مورد استفاده در برنامه توانبخشی بیماران سکته مغزی میباشد. پس از بروز سکته مغزی، ممکن است شخص در ارتباط با دیگران با مشکل مواجه شود. این مشکلات شامل دشواری در صحبت کردن و درک مطلب میباشد. متخصص گفتاردرمانی جهت رفع این مشکلات برنامه درمانی مناسب را طرحریزی میکند.
گفتاردرمانی شامل تمرینات زیر میباشد:
- تمرین صحبت کردن، شنیدن و نوشتن
- تمرین استفاده از حرکات و اشارات و یا ابزار کمکی جهت برقراری ارتباط با دیگران
- تقویت عضلات مورد نیاز جهت صحبت کردن به منظور بهبود قدرت و هماهنگی این عضلات
کاردرمانی
یکی دیگر از روشهای توانبخشی بعد از سکته مغزی، استفاده از کاردرمانی میباشد. پس از سکته مغزی، امکان دارد بیمار از لحاظ هماهنگی بدن با مشکل مواجه شود. متخصص کاردرمانی به منظور رفع این مشکل در جهت تغییر در نحوه انجام فعالیت و استفاده از ابزار کمکی بیمار را رهنمایی میکند.
متخصص کاردرمانی همچنین بایستی منزل را از نظر ایمنی ارزیابی کند و در جهت تهیه هر گونه ابزار و تجهیزات مورد نیاز به بیمار کمک کند. بیمار به کمک کاردرمانی قادر است که فعالیتهای روزانه (مانند حرکت دادن مبلمان در منزل یا تمیز کردن اتاق) را بدون کمک دیگران انجام دهد. متخصص کاردرمانی نحوه جابهجایی در قسمتهای مختلف منزل و روش تغییر در انجام امور روزمره را به بیمار آموزش میدهد. برای مثال امکان دارد نحوه اصلاح صورت با استفاده از یک دست و یا جلوگیری از انجام حرکات اضافی در زمان آماده کردن غذا یا خرید اقلام ضروری منزل به بیمار آموزش داده شود. همچنین ممکن است استفاده از لباس با کفشهای دارای بند چسبی یا بهکارگیری ابزار کمکی در زمان صرف غذا به بیمار توصیه شود. به علاوه متخصص کاردرمانی روش سازگاری با محیط زندگی را به بیماران دارای اختلال در شناخت و ادراک آموزش میدهد.
آموزش به پرستاران
تیم توانبخشی سکته مغزی در آموزش مهارتهای مورد نیاز به پرستارها و افراد خانواده که از بیمار سکته مغزی مراقبت میکنند، جهت انجام امور روزانه کمک میکنند.
پرستارها از لحاظ جسمانی و عاطفی از بیمار سکته مغزی حمایت میکنند و به برقراری ارتباط بین بیمار و دیگر افراد کمک میکنند.
آموزش به پرستاران شامل موارد زیر میباشد:
- مشاوره با متخصص توانبخشی در ارتباط با نتایج ارزیابیها و آزمایشها
- کمک در تعیین اهداف و شرکت در تصمیمگیریهای مراقبتی
- شرکت در جلسات درمانی
- آموزش نحوه انجام تمارین و فعالیتهای توصیه شده از جانب متخصص توانبخشی به بیمار سکته مغزی
- تشویق و حمایت از بیمار در طی روند بهبودی
- استفاده از دفترچه یادداشت جهت کمک به بیمار سکته مغزی در یادآوری امور مختلف
آیا برای بهبود بیمار سکته مغزی به استفاده از ابزار پیشرفته نیاز میباشد؟
جهت بهبود بیمار سکته مغزی به استفاده از ابزار کمکی پیشرفته نیازی نمیباشد. بر طبق تحقیقات انجام شده در مورد حرکات توانبخشی سکته مغزی، محققین دو روش متداول جهت کمک به بیمار سکته مغزی را جهت بهبود در نحوه راه رفتن مقایسه کردهاند. هر دو روش استفاده از تمارین ویژه بر روی تردمیل یا انجام تمارین مربوط به افزایش تعادل و قدرت در منزل با کمک متخصص فیزیوتراپی، پس از یک سال سبب دستیابی به میزان یکسان بهبودی در توانایی بیمار جهت راه رفتن میشوند. نکته بسیار حائز اهمیت در ارتباط با تمرینات توانبخشی سکته مغزی، تمرین منظم و مداوم میباشد. عدم تحرک جسمانی سبب بروز تعویق در روند بهبودی میشود.
توانبخشی سکته مغزی و برگرداندن بیمار سکته مغزی به یک شرایط خوب یک هنر است و نیاز به تیم توانبخشی کارآمد و تجهیزات پیشرفته دارد این هنر را ما در کلینیک پروفسور فروغ و کلینیک توانبخشی نگین آزادی فراهم آورده ایم و مطمِئن هستیم بهترین خدمت برای بیماران سکته مغزی در کلینیک توانبخشی نگین آزادی ارائه می گردد.تلفن رزرو نوبت 62756441
