ستون فقرات یک ساختار پیچیده است و به وجود آمدن یک تغییر کوچک در ساختار طبیعی آن میتواند باعث بروز درد شدید و ناتوانی جسمی شود. فیزیوتراپی میتواند به درمان تعداد زیادی از اختلالات ستون فقرات کمک کند. متخصص فیزیوتراپی در زمینه بیماریهای ستون فقرات و کمک به افرادی که دچار مشکل هستند تخصص دارد. اگر شما دچار درد ناتوان کننده، شکستگی ستون فقرات یا آسیب دیدگی اعصاب نخاعی هستید فیزیوتراپی به شما کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
متخصص فیزیوتراپی به درمان چه اختلالاتی میپردازد؟
ستون فقرات شما از تعدادی استخوان ساخته شده است که به آنها مهره گفته میشود و این مهرهها توسط دیسک از یکدیگر جدا میشوند. دیسک به عنوان ضربه گیر عمل میکند و مهرهها را بگیرد متصل مینماید. دیسک به مهرهها کمک میکند حرکت کنند و همچنین آنها را در بهترین حالت ممکن حفظ میکند. در مرکز ستون فقرات که از درون مهره و دیسک عبور میکند یک کانال وجود دارد که به آن کانال نخاعی میگویند. طناب نخاعی و اعصاب نخاع در درون کانال قرار گرفته است. بروز هرگونه مشکل در مهرهها یا دیسک میتواند باعث فشرده شدن یا ملتهب شدن اعصاب شود که در چنین شرایطی شما دچار درد، ضعف یا بی حسی خواهید شد. بسیاری از بیماریها و اختلالات ستون فقرات منجر به آسیب رساندن به طناب نخاعی خواهد شد و شما دچار ناتوانی جسمانی میشوید. فیزیوتراپی که میتواند به بهبود تعداد زیادی از اختلالات اسکلتی عضلانی و آسیب دیدگی ناشی از ورزش کمک کند تا شما بتوانید مجدداً توانایی عملکردی و حرکتی خود را به دست بیاورید. متخصص فیزیوتراپی در زمینه پیشگیری، تشخیص و توانبخشی به شما کمک میکند.
بیماری تحلیل برنده دیسک
بیماریهای دیسک یکی از اختلالات شایعی است که با بالا رفتن سن به وجود میآیند. پزشکان از عبارت تحلیل رفتن برای توصیف بدتر شدن شرایط دیسک استفاده میکنند. با گذر زمان دیسک بین مهرهها شروع به آسیب دیدگی و تحلیل رفتگی مینماید که در چنین شرایطی برخی افراد دچار درد و سایر مشکلات خواهند شد. با بالا رفتن سن، مایع درون دیسک کاهش پیدا میکند و از میزان انعطاف پذیری دیسک کاسته میشود و مانند قبل نمیتواند به جذب ضربه بپردازد. به این ترتیب ریسک شکستگی، بیرون زدگی و ترک خوردگی دیسک افزایش پیدا میکند. بروز هریک از این مشکلات باعث میشود که طناب نخاعی یا اعصاب ستون فقرات تحت فشار قرار بگیرد. در صورت بروز هرگونه مشکلی پزشک از روشهای متعددی از قبیل استراحت کردن، ورزش کردن، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی به منظور کمک به بیماران استفاده خواهد کرد. در برخی موارد بیمار به انجام عمل جراحی نیاز دارد که پزشک باید به خارج کردن یک قسمت از دیسک بپردازد تا فشار از روی عصب برداشته شود.
شکستگی ستون فقرات
شکستگی ستون فقرات میتواند باعث فشرده شدن یا آسیب دیدگی طناب نخاعی یا اعصاب نخاع شود. معمولاً شکستگی ستون فقرات به علت تصادف، زمین خوردن یا آسیب دیدگی ناشی از ورزش به وجود میآید. گاهی اوقات شکستگی ستون فقرات از قبیل شکستگی فشاری به علت پوکی استخوان یا تومورهای ستون فقرات ایجاد میشود. با توجه به نوع شکستگی ستون فقرات ممکن است پزشک استفاده از بریس را به منظور ثابت کردن ستون فقرات و بهبود آن توصیه کند. در برخی موارد نیز انجام عمل جراحی به منظور درمان ناپایداری مهره و پیشگیری از آسیب دیدگی بیشتر ضرورت خواهد یافت.
عفونت ستون فقرات
احتمال بروز عفونت در نقاط مختلف ستون فقرات از قبیل استخوان، دیسک و یا کانال نخاعی وجود دارد. باکتری یا قارچ باعث بروز عفونت میشوند که در چنین شرایطی شما دچار علائم و نشانههای مختلف از قبیل تب و لرز، سردرد و سفتی گردن و درد خواهید شد. برخی افراد نیز دچار ضعف یا بی حسی در دست و پا میشوند. در این شرایط پزشک از دارو درمانی برای بهبود مشکل ایجاد شده استفاده خواهد کرد اما گاهی اوقات انجام عمل جراحی به منظور خارج کردن بافت عفونی و اصلاح ستون فقرات ناشی از آسیب حاصل از عفونت ضرورت پیدا میکند.
بیرون زدگی دیسک
بیرون زدگی دیسک هنگامی به وجود میآید که دیسک دچار پارگی میشود و ماده ژله مانند درون آن به سمت بیرون هدایت میگردد. در چنین شرایطی این ماده ژله مانند به طناب نخاعی یا اعصاب ستون فقرات فشار وارد میکند. فشرده شدن یا التهاب به عصب میتواند بسیار دردناک باشد و باعث بروز بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پا شود. در صورتی که روشهای درمانی مراقبتی از قبیل استراحت کردن، فیزیوتراپی و دارو درمانی تاثیری در تسکین علائم بیمار نداشته باشد ممکن است پزشک انجام عمل جراحی را توصیه کند. میکرودیسککتومی یک روش جراحی است که در این روش پزشک به خارج کردن آن قسمت از دیسک میپردازد که به عصب فشار وارد میکند. گاهی اوقات جراحی فیوژن ستون فقرات نیز به منظور پایدار کردن ستون فقرات ضرورت خواهد یافت.
میلوپاتی
منظور از میلوپاتی آسیب دیدگی طناب نخاعی میباشد که برخی از علل شایع بروز این اختلال عبارتند از بالارفتن سن و بیماریهای مرتبط با آن اردبیل آرتروز ستون فقرات، تحلیل رفتگی دیسک و زائدههای استخوانی. در چنین شرایطی هدف از انجام عمل جراحی برداشتن فشار از روی طناب نخاعی و پیشگیری از بدتر شدن علائم بیماری میباشد. معمولاً طناب نخاعی آسیب دیده بهبود پیدا میکند اما نمیتوان روند بهبودی و سطح بهبودی را پیش بینی کرد. شرایط هر فرد با بیمار دیگر تفاوت دارد و نتیجه ای که هر بیمار به دست میآورد با بیمار دیگر یکسان نیست. در این شرایط از عمل جراحی مانند دیسککتومی، لامینکتومی و فیوژن ستون فقرات استفاده میشود.
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی به تنگ شدن فضای اطراف طناب نخاعی، ساختار استخوانی که وظیفه محافظت کردن از نخاع و ریشه اعصاب را برعهده دارد، گفته میشود. تنگی کانال نخاعی باعث بروز علائم متعددی از قبیل بی حسی دست و پا و مشکلات مرتبط با تعادل و هماهنگی، ضعف، اختلال در عملکرد حرکتی، اختلال در عملکرد مثانه و بروز مشکل در هنگام نوشتن خواهد شد. در اکثر موارد تنگی کانال نخاعی به علت تحلیل رفتگی دیسک و بالا رفتن سن به وجود میآید که در چنین شرایطی پزشک از عمل جراحی لامینکتومی برای بهبود مشکل بیمار استفاده میکند و به خارج کردن یک بخش از ساختار استخوانی ستون فقرات میپردازد تا فضای بیشتری در اختیار طناب نخاعی و اعصاب قرار بگیرد.
اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس یکی از علل شایع بروز درد پا و کمر محسوب میشود. منظور از این اختلال در رفتگی بین دو عدد از مهرههای کمر میباشد. در صورتی که بیمار دچار درد شدید باشد و روشهای درمانی مراقبتی از قبیل دارو درمانی، فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی مخصوص تاثیری در بهبود آن نداشته باشند انجام عمل جراحی توصیه میشود. در این شرایط پزشک از جراحی فیوژن ستون فقرات و لامینکتومی استفاده خواهد کرد.
ضرب دیدگی ستون فقرات
ضرب دیدگی ستون فقرات شامل شکستگی ستون فقرات یا آسیب دیدگی طناب نخاعی میباشد. در صورتی که شما دچار آسیب دیدگی ستون فقرات شده اید متخصص فیزیوتراپی میتواند کمک بسیار زیادی به شما نماید. متخصص ستون فقرات میتواند از واحد اورژانس تا بخش مراقبتهای پس از عمل از شما مراقبت نماید. در برخی موارد آسیب دیدگی طناب نخاعی میتواند باعث فلج شدن شما شود. اگرچه هیچ راهی برای بهبود آسیب دیدگی نخاع وجود ندارد ممکن است یک سال پس از آسیب دیدگی، بهبودی نسبی ایجاد شود. ممکن است پزشک انجام عمل جراحی را به منظور ثابت کردن ستون فقرات و کاهش ریسک بروز آسیب دیدگی در آینده توصیه کند.
سایر آسیب دیدگیها
- آرتروز
- آسیب دیدگی ریشه عصبی یا اختلالات شبکه ای
- رادیکولوپاتی
- سیاتیک
- اسکولیوز
- میلوپاتی ستون فقرات قفسه سینه
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- درد مزمن
- کیفوز
- پوکی استخوان
- سرطان طناب نخاعی
- تومورهای ستون فقرات
روشهای متداول فیزیوتراپی پایین کمر
متخصص فیزیوتراپی در زمینه تسکین درد کمر و اختلالات نورولوژیکی تخصص دارد و میتواند به شما به منظور کنترل درد و بهبود توانایی عملکردی کمک کند. متخصص فیزیوتراپی میتواند به تشخیص و درمان اختلالات ستون فقرات به پردازد و در این راستا از وسایل و تجهیزات مخصوص استفاده کند یا از حرکات دست بهره میگیرد. اکنون این سوال مطرح میشود که متخصص فیزیوتراپی چگونه به بیمار کمک میکند؟ در بخش زیر به برخی از روشهای موجود اشاره میکنیم.
درمان دستی
در مورد سطح یک عبارت کلی است که به توصیف روشهای مختلفی میپردازد که از حرکات دست برای بهبود بیمار بهره میگیرد. در این روش از تکنیکهای مختلف برای بهبود استفاده میشود که عبارتند از ماساژ درمانی، درمان دستی و به حرکت در آوردن بافت. متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار از روشهای مختلف استفاده میکند. منظور از به حرکت در آوردن بافت کشیدن، فشار دادن و چرخاندن استخوان به کمک حرکات مشخص دست میباشد. از سوی دیگر در مورد دستی شامل اعمال فشار به مفاصل با هدف کاهش درد میباشد. اگرچه درمان دستی با هدف درمان انواع مختلف اختلالات و مورد استفاده قرار میگیرد بهتر است که از این روش به منظور بهبود محدودیتهای حرکتی استفاده شود.
آب درمانی
آب درمانی یا هیدروتراپی روشی است که از آب به منظور بهبود مشکلات جسمانی و درمان بیماری استفاده میکند. آب درمانی با افزایش گردش خون باعث بهبود و ترمیم بافت نرم میشود. در این روش از ورزشهای مخصوص در آب استفاده خواهد شد. معمولاً از آب درمانی به منظور ترمیم بافت نرم استفاده میشود تا گردش خون افزایش یابد و عضلات بدن شل شوند.
سرما و یخ درمانی
سرما درمانی روشی است که از یخ به عنوان یک روش درمانی استفاده میکند. این نوع فیزیوتراپی معمولاً حدود ۲۰ دقیقه طول میکشد که پزشک کمپرس یخ را در نزدیکی یا روی ناحیه دردناک قرار میدهد. معمولاً در این روش از لوسیون یا اسپری خنک کننده استفاده میشود. سرما درمانی برای بهبود آرتروز و سایر بیماریهای مرتبط که با درد، تورم و التهاب همراه هستند بسیار کمک کننده میباشد. بیماریهایی که باعث بروز تورم و التهاب میشوند باعث اختلال در عملکرد عروق خونی میشوند که کمپرس یخ به سرد نگه داشتن عروق کمک خواهد کرد و به این ترتیب از میزان التهاب کاسته میشود و دامنه حرکات مفاصل افزایش پیدا میکند.
گرما درمانی
گرما درمانی روشی است که از انرژی گرمایی به منظور افزایش گردش خون در سراسر بدن استفاده میکند که این امر باعث شل شدن عضلات بدن خواهد شد. باید در انجام این روش درمانی احتیاط کرد زیرا استفاده مداوم از آن میتواند باعث بروز التهاب در ناحیه آسیب دیده شود. گرما درمانی برای بهبود برخی اختلالات از قبیل استئوآرتریت یا بیماریهای مرتبط که با سفتی و گرفتگی مفاصل همراه هستند بسیار کمک کننده است. استفاده از کمپرس گرم در ناحیه آسیب دیده علاوه بر کاهش درد باعث افزایش توانایی حرکتی آن قسمت نیز خواهد شد. این روش درمانی با نتایج عالی در بهبود بیماریهای مرتبط با بافت نرم از قبیل عضله، تاندون و رباط همراه است.
ورزش درمانی
ورزش درمان یکی از مراحل بسیار مهم است که در همه روشهای درمانی اشاره شده در قسمت بالا مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی انواع فیزیوتراپی با حرکات ورزشی مخصوص بیماری یا آسیب ایجاد شده همراه است. متخصص فیزیوتراپی بر افزایش سرعت بهبود و توانبخشی از طریق تمرینات ورزشی تمرکز دارد. متخصص فیزیوتراپی انجام دادن برخی تمرینات ورزشی خاص را با هدف بهبود انعطاف پذیری، قدرت، هماهنگی و افزایش استقامت بیمار توصیه میکند. تعدادی از این تمرینات ورزشی عبارتند از حرکات کششی، ورزش به کمک وزنه، پیاده روی و حرکات ایروبیک در آب. ورزش درمانی پس از هرگونه آسیب دیدگی میتواند کمک بسیار زیادی به بیمار نماید و به درمان مشکل او و تسکین درد کمک خواهد کرد. تمرینات ورزشی که توسط متخصص فیزیوتراپی توصیه میشوند به صورت تصادفی انتخاب نخواهند شد بلکه انجام دادن این تمرینات ورزشی هدفمند است تا به تسریع فرآیند بهبود کمک کنند.
فیزیوتراپی در چه مواردی توصیه نمیشود؟
اگر شما دچار اختلالاتی نظیر هستید باید به پزشک مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کند که هیچ گونه مشکلی ندارید:
- اختلال در حس یا بی حسی صورت و پوست سر
- تاری دید
- سرگیجه
- دوبینی
- رنگ پریدگی
- تهوع و استفراغ
- اختلال تکلم
- اختلال بلع
- علائم و نشانههای انتشار دهنده به دست و پا
