وضعیت نورومای مورتون معمولاً عصب دیجیتال کف پا، بین استخوانهای بلند سوم و چهارم (که استخوانهای متاتارسال نامیده میشوند) در وسط پای شما را تحت تاثیر قرار میدهد. این وضعیت نتیجه تحریک ناشی از آسیب دیدگی یا فشار بیش از حد است که باعث افزایش اندازه عصب شده است. این مشکل منجر به درد و بیحسی سینه پا میشود که به انگشتان پا نیز گسترش پیدا میکند. نورومای مورتون اغلب با پوشیدن انواع خاصی از کفشها و انجام برخی فعالیتها به ویژه رقص باله و دویدن ارتباط دارد. ممکن است هنگام حرکت دادن پاها یا پوشیدن کفشهای تنگ یا پاشنه بلند متوجه شوید که علائم شما بدتر میشوند.
این وضعیت میتواند روی یک یا هر دو پا تاثیر بگذارد و و همچنین در انگشت دوم و سوم اتفاق میافتد. علائم نورومای مورتون را میتوان بدون عمل جراحی برطرف کرد. با این حال ممکن است در موارد علائم شدید یا در صورتی که درمانهای قبلی ناموفق بوده است، عمل جراحی لازم باشد.
آناتومی پا
اعصاب، عضلات و رباطهای بسیاری در درون پای شما یافت میشوند. یکی از ساختارهای مهم پا، عصب دیجیتال پلانتار است که عصب کف پا نیز نامیده میشود. عصب دیجیتال پلانتار به دو شاخه اصلی میانی (به سمت داخل بدن) و جانبی (به سمت خارج بدن) تقسیم میشود. عصب دیجیتال پلانتار میانی از بین استخوانهای چهار انگشت اول شما انشعاب پیدا میکند و لامسه پوست سه انگشت اول و نیمی از انگشت چهارم را تامین میکند. شاخههای عصب جانبی، احساس و لامسه پوست نیمی از انگشت چهارم و انگشت کوچک را تامین میکنند.
دلایل نورومای مورتون
علت دقیق نورومای مورتون مشخص نیست اما میتواند به دلیل کشش و وارد شدن فشار به عصب دیجیتال پلانتار ایجاد شود. ممکن است این وضعیت به دلیل پوشیدن کفش ضعیف، انجام تمرینات ورزشی که بیش از حد به پا فشار میآورند، زائده لیپوما یا بورسی یا سایر مشکلات پا ایجاد شود.
- استرس و تحریک عصب دیجیتال پلانتار در پای شما که له شده، کشیده شده یا فرسایش پیدا کرده است.
- پوشیدن کفشهای باریک (مانند کفشهای نوک تیز) که باعث فشرده شدن اعصاب بین استخوانهای دراز پای شما میشوند.
- انجام بیش از حد فعالیتهایی که به پای شما فشار وارد میکنند- مانند دویدن و صخره نوردی.
- رشد توده یا زائده چربی (لیپوما) یا تشکیل کیسههای پر از مایع (بورسی)
- مشکلات پا که از قبل وجود داشتهاند- مانند کف پای صاف، قوس بلند کف پا، بنیون یا وضعیت پنجه چکشی
تصور میشود که نحوه چیدمان استخوانهای پا نیز در بروز نورومای مورتون نقش داشته باشند. بین استخوانهای انگشت دوم و سوم و انگشتان سوم و چهارم، فضای بسیار باریکی وجود دارد که عصبها از میان آن عبور میکنند. این امر بدین معنا است که به احتمال زیاد اعصاب، بین استخوانها فشرده و تحریک میشوند.
علائم نورومای مورتون
اگر نورومای مورتون داشته باشید، احتمالاً موارد زیر را احساس خواهید کرد:
- یک احساس اولیه سوزن سوزن شدن بین انگشتان پا و تبدیل شدن آن به یک درد ماشهای ناخوشایند مانند احساس یک شوک الکتریکی در پا)
- بیحسی (از دست دادن احساس) در انگشتان پا
- درد در هنگام راه رفتن- هر قدر بیشتر ورزش کنید، این درد بدتر میشود. همچنین ممکن است متوجه شوید که بعضی از کفشها، پاهای شما را جمع کرده و این درد را بدتر میکنند و هنگام در آوردن کفش و ماساژ انگشتان پا، این درد کاهش پیدا میکند.
- احساس وجود یک سنگ ریزه در زیر پای خود
- درد ماشهای و مشابه سوزش شدید.
این علائم ممکن است به وجود بیایند و از بین بروند؛ اما ممکن است متوجه شوید که به مدت طولانی ادامه دارند. اگر نگران علائم خود هستید با پزشک صحبت کنید.
آزمایش و تشخیص نورومای مورتون
در صورت تجربه هر یک از مشکلات زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید در پاها که مانع انجام فعالیتهای عادی میشود.
- دردی که به تدریج بدتر میشود یا در رفت و برگشت است.
- دردی که پس از دو هفته درمان در منزل بهبود نیافته باشد.
- سوزن سوزن شدن یا بیحسی در پا
- دیابت- اگر مبتلا به دیابت باشید، مشکلات پا میتوانند شدیدتر باشند.
احتمالاً پزشک پس از معاینه پاهای شما و لمس آن برای یافتن نقطهای دردناک و پرسیدن سوالاتی درباره علائم، میتواند مشکل شما را تشخیص دهد. احتمالاً پزشک از شما میخواهد پاها و سایر مفاصل خود را حرکت دهید تا احتمال وجود آرتروز یا التهاب مفصل رد شود.
گاهی اوقات ممکن است پزشک انجام اسکن MRI یا اسکن اولتراسوند، عکسبرداری با اشعه ایکس یا آزمایش خون را برای تایید تشخیص خود و رد احتمال وجود سایر مشکلات، توصیه کند.
درمانهای متداول برای نورومای مورتون
نورومای مورتون به راحتی و به خودی خود از بین نمیرود؛ بلکه ممکن است متوجه شوید علائم به صورت رفت و برگشتی ظاهر میشوند. ممکن است پزشک تعدادی درمان ساده برای انجام دادن در منزل را به شما توصیه کند تا بتوانید درد و علائم خود را کاهش دهید. اگر این روشها به شما کمک نکردند و همچنان دچار درد شدید بودید، ممکن است به عمل جراحی احتیاج داشته باشید.
ممکن است پزشک موارد زیر را به شما توصیه کند:
مرحله ۱- تسکین درد. به حداقل رساندن تورم و مقابله با آسیب
درد، اصلیترین دلیل بیماران برای دنبال کردن درمان نورومای مورتون است. ممکن است مصرف داروی مسکن به شما کمک کند. با استفاده از یخ درمانی و تکنیکها یا ورزشهایی که باعث برداشته شدن فشار از روی ساختارهای ملتهب شده میشوند، التهاب خود را کاهش دهید. ممکن است داروهای ضد التهاب به شما کمک کنند.
فیزیوتراپیست شما برای کاهش درد و التهاب، از مجموعهای از ابزارهای درمانی استفاده میکند. این روشهای درمانی شامل یخ درمانی، الکتروتراپی، طب سوزنی، تکنیکهای برداشتن فشار از روی بافت، ماساژ بافت نرم و پوشیدن ارتز برای برداشته شدن فشار از روی عصبی که تحت فشار قرار گرفته است، میباشند.
ممکن است یکی از مهمترین عوامل در تسکین درد، تغییر یا اصلاح کفش شما باشد. ممکن است این تنظیمات به معنای افزودن محصولات ژلی، فوم به کفش شما به منظور برداشتن بار از روی ناحیه آسیب دیده یا اجتناب از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند یا تنگ باشند.
پد برآمدهی متاتارسال اغلب بسیار مفید است. گاهی اوقات تزریق کورتیکواستروئید برای کمک به تسکین التهاب اطراف عصب لازم است. اگر با تزریق استروئید تسکین درد را تجربه کنید، بسیار خوب است با این حال خطراتی نیز وجود دارند که باید با پزشک و جراح خود درباره آنها صحبت کنید.
مرحله ۲- بازیابی ROM و موقعیت وضعی طبیعی
با تسکین درد و التهاب، فیزیوتراپیست توجه شما را به بازیابی دامنه حرکتی استاندارد مفصل پا و انگشتان پا همچنین طول عضلات معطوف میکند.
ممکن است درمان شامل حرکت دادن مفصل و تکنیکهای هماهنگی، ماساژ، کشش عضلات و مفاصل، ضربه زدن یا پوشیدن ارتز باشد. فیزیوتراپیست شما در روشهایی که به بهترین شکل برای شما عمل میکنند، تخصص دارد.
مرحله ۳- بازیابی کنترل و قدرت طبیعی عضلات
موقعیت وضعی عضلات پا برای اصلاح بیومکانیکی که منجر به آسیب دیدگی ناشی از قرار گرفتن فشار بیش از حد روی پا میشود، بسیار حیاتی است. فیزیوتراپیست موقعیت وضعی عضلات پای شما را ارزیابی کرده و بهترین تمرینات مخصوص نیازهای شما را تجویز میکند.
مرحله ۴- بازیابی عملکرد کامل
این مرحله از توانبخشی به بازگشت شما به فعالیتهای مطلوب خود کمک میکند. هرکسی مطالبات متفاوتی از پاهای خود دارد که اهداف درمانی خاص شما را تعیین میکنند. برای برخی از افراد، یک پیاده روی ساده کافی است. اما برخی دیگر از افراد هستند که ممکن است مایل به شرکت در دوی ماراتن یا بازگشت به یک فعالیت پر فشار باشند. فیزیوتراپیست، فرآیند توانبخشی شما را به نحوی تنظیم میکند که در رسیدن به اهداف عملی خود به شما کمک کند.
مرحله ۵- پیشگیری از بروز مجدد
وضعیت مورتون نوروما ممکن است با افزایش مجدد بار روی بافتها، مجدداً عود کند. دلیل اصلی بروز آن بیومکانیک پا است. فیزیوتراپیست شما علاوه بر کنترل عضله، بیومکانیک پای شما را نیز ارزیابی میکند و ممکن است پوشیدن یک ارتز سفارشی را به شما توصیه کند یا برای دریافت ارتزهای سفارشی، شما را به یک متخصص پا ارجاع دهد. شما همچنین باید از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند و کفشهای تنگ یا زاویه دار خودداری کنید. فیزیوتراپیست در این باره شما را راهنمایی خواهد کرد.
عمل جراحی
معمولاً از هر سه نفر، یک نفر صرفاً از طریق درمانهای غیر جراحی بهبود پیدا میکند.
اگر درمانهای اولیه کمکی نکرد و درد به شدت خود ادامه یافت، ممکن است لازم باشد عمل جراحی انجام دهید. عمل برداشت مورتون نوروما، یک عمل جراحی است که شامل برداشتن بخش کوچکی از عصب است که باعث درد شما میشود. این عمل معمولاً از طریق یک برش کوچک در بخش فوقانی پا یا کف پا انجام میشود. برداشتن این بخش از عصب، باعث بیحسی دائمی پوست در بین انگشتان آسیب دیده میشود اما معمولاً مشکلی برای شما ایجاد نمیکند. نوع دیگری از جراحی مورتون نوروما، جراحی برای رفع فشار موجود روی عصب است. در این روش افزایش فضای اطراف عصب، موجب تسکین علائم میشود.
به طور کلی عمل جراحی مورتون نوروما موفقیت آمیز است. با این حال در این روش جراحی نیز مانند بسیاری از عملهای دیگر، خطر بروز عوارض جانبی وجود دارد. اگرچه احتمال آن کم است؛ اما بروز عفونت در ناحیه برش امکان دارد. ممکن است پس از عمل جراحی ناقص، متوجه بروز علائم بیشتری نیز شوید. اگر برداشت نورومای مورتون شما ناقص باشد و مقداری از بافت عصبی باقی بماند، ممکن است با یک نورومای دردناک مواجه شوید. همچنین در عمل جراحی رفع فشار روی عصب، این خطر وجود دارد که عصب تحریک پذیر باقی بماند. بروز مشکلات عمده پس از عمل جراحی مورتون نوروما نادر است.
نتیجه درمان نورومای مورتون
تقریباً از هر سه نفر، یک نفر تغییر کفش و استفاده از دستگاههای ارتز برای بهبود علائم را موثر مییابد. از میان کسانی که عمل جراحی را انتخاب میکنند، از هر چهار نفر حدود سه نفر با تسکین علائم مواجه میشوند.
در میان کسانی که پس از عمل جراحی علائم آنها بهبود مییابد، از هر چهار نفر، یک نفر پس از مدتی دچار مشکل میشود. پوشیدن کفش مناسب و دنبال کردن توصیههایی که برای جلوگیری از بروز مجدد مورتون نوروما به شما شده است، اهمیت بسیاری دارد.
سوالات متداول
چگونه میتوان از بروز مورتون نوروما جلوگیری کرد؟
پوشیدن کفشهای مناسب با پاشنه کم و فضای انگشتان وسیع، میتواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
آیا راه رفتن با پای برهنه برای مورتون نوروما مفید است؟
پا برهنه راه رفتن، وضعیت شما را بهبود نمیبخشد. در واقع حتی ممکن است متوجه شوید که باعث ایجاد درد بیشتری نیز میشود؛ زیرا پا به اندازه زمانی که با کفش پوشانده شده است، به میزان مناسب پشتیبانی نمیشود.
