گردن درد عارضهای بسیار شایع است. اصلیترین علت بروز این عارضه کشیدگی و رگ به رگ شدن گردن بوده و درد ناشی از آن میتواند شدید و حتی ناتوان کننده باشد.
رگ به رگ شدن گردن به آسیب دیدن رباطها در اثر کشیده شدن بیش از حد گفته میشود. این مشکل حتی ممکن است باعث پارگی رباطها شود. کشیدگی گردن نیز به آسیب عضلات و تاندونها در اثر کشیده شدن بیش از حد اطلاق میشود. این مشکل نیز در موارد شدید میتواند منجر به پارگی تاندونها شود. اکثر کشیدگیها و رگ به رگ شدگیها نیازی به عمل جراحی نداشته و درمان آنها به صورت غیر تهاجمی انجام میشود.
آناتومی گردن
گردن انعطاف پذیرترین بخش ستون فقرات بوده و وزن سر را تحمل میکند. ساختار آناتومیک منحصر به فرد در مهرههای گردن، حرکت آزادانه سر را ممکن میسازند. عضلات و رباطهای مختلفی نیز در گردن وجود دارند. هرگونه فشار بیش از حد بر روی رباطها و عضلات میتواند باعث آسیب آنها شود.
علل بروز کشیدگی و رگ به رگ شدگی گردن
برخی از رایجترین حرکات و فعالیتهایی که میتوانند باعث فشار بر روی بافت های نرم گردن شوند عبارتند از گرم نکردن بدن قبل از ورزش، زمین خوردن، حالت نامناسب سر در هنگام خوابیدن، حالت نامناسب بدن و حرکت اسپیر در فوتبال. تصادفات رانندگی معمولاً باعث کشیدگی و رگ به رگ شدن شدید گردن میشوند. این آسیبها در اثر حرکت ناگهانی سر ایجاد شده و به آنها آسیبهای شلاقی گفته میشود.
علائم کشیدگی و رگ به رگ شدگی گردن
کشیدگی یا رگ به رگ شدن گردن ممکن است باعث درد در ناحیهی گردن شده که این درد بلافاصله پس از آسیب بروز کرده و یا پس از چند ساعت یا حتی چند روز بروز پیدا میکند.
- این درد به طور ناگهانی شروع شده و شدید و ضربان دار خواهد بود.
- درد ممکن است به طرف شانهها، بالای کمر و بازوها کشیده شود. همچنین ممکن است درد با گرفتگیهای عضلانی همراه باشد.
- ناحیهی آسیب دیده ممکن است دچار التهاب و گرفتگی شده و نسبت به لمس حساس باشد.
- حتی کوچکترین حرکات گردن باعث تشدید درد خواهند شد.
- در موارد نادر ممکن است عملکرد مثانه و رودهها دچار مشکل شوند که یک اورژانس پزشکی محسوب میشود.
آسیبهای شلاقی آسیبهای شدیدتری برای گردن محسوب میشوند. این آسیبها معمولاً موارد زیر را باعث میشوند.
- سردرد
- سرگیجه
- درد فک
- زنگ زدن گوشها
تشخیص
تشخیص دقیق برای درمان مؤثر این عارضه ضروری خواهد بود. به منظور انجام تشخیص دقیق، پزشک در مورد علائم، زمان شروع آنها و روشهای درمانی که قبلاً استفاده کردهاید از شما سؤال میکند. سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی و معاینه عصبی نیز برای تشخیص ضروری خواهند بود. معاینه عصبی به منظور تشخیص آسیبهای عصبی انجام شده و رفلکسها و ضعف عضلات در آن بررسی میشوند. به منظور تأیید تشخیص و رد کردن احتمالات دیگر با علائم مشابه، از عکس برداری با اشعه ایکس و یا سی تی اسکن استفاده خواهد شد. بعضاً در صورت شک به مشکلات عضلانی دیگر، ممکن است از الکترومیوگرافی نیز استفاده شود.
درمان رگ به رگ شدن و کشیدگی گردن
با وجود درد شدید این عارضه، اکثر موارد آن بدون نیاز به عمل جراحی درمان میشوند. ازجمله برخی روشهای درمانی بدون جراحی میتوان به استراحت، اصلاح حرکات، داروهایی ازقبیل شل کنندههای عضلانی، استفاده متناوب از کمپرس یخ و سپس استفاده از کمپرس گرم اشاره کرد. همچنین ممکن است به شما توصیه شود تا به مدت چند هفته از گردن بندهای طبی استفاده کنید تا علاوه بر حمایت بیشتر از گردن، حرکات گردن نیز محدود شده و روند بهبودی آن تسریع شود. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز به منظور کاهش درد و تورم برای شما تجویز خواهند شد. فیزیوتراپی، درمانهای کایروپراکتیک و طب سوزنی نیز در برخی از موارد مؤثر خواهند بود.
سرما و گرما
با گرم کردن بافتها، جریان خون در ناحیه افزایش یافته و بهبودی سریعتر اتفاق میافتد. یخ میتواند در کنترل درد مؤثر باشد ولی هنوز بر سر کنترل التهاب و تورم بحثهایی وجود دارند.
کمپرس سرد برای درد:
- در طی 2 روز اول از یک کمپرس سرد یا مقداری یخ پیچیده شده در یک پارچه خیس استفاده کنید.
- کمپرس را به مدت 20 دقیقه بر روی عضلات دردناک قرار دهید.
- در روز اول این کار را 4 مرتبه و در روزهای بعدی به مقدار لازم انجام دهید.
- علت: کاهش درد و گرفتگی
- احتیاط: مراقب یخ زدگی پوست خود باشید
پس از 48 ساعت از گرما استفاده کنید:
- در صورتی که درد پس از 2 روز باقی مانده بود از گرما بر روی عضلات دردناک استفاده کنید.
- میتوانید از کمپرس گرم، گرم کنهای برقی و یا حوله گرم استفاده کنید.
- این کار را بار اول به مدت 10 دقیقه و سپس به مقدار لازم انجام دهید.
- علت: افزایش جریان خون و تسریع بهبودی
- احتیاط: مراقب سوختگی باشید.
حالت خواب
- به پشت یا پهلو بخوابید و از خوابیدن بر روی شکم خودداری کنید. علت: خوابیدن بر روی شکم باعث وارد شدن فشار بر روی عضلات گردن خواهد شد.
- خوابیدن با استفاده از گردن بندهای طبی به برخی از افراد کمک میکند.
- از گردن بندهای طبی فومی استفاده کنید (از داروخانه تهیه کنید). در صورتی که به این گردن بندها دسترسی ندارید میتواند یک حوله را به دور گردن خود بپیچید.
- علت: جلوگیری از حرکت زیاد سر در طول خواب.
فعالیت
- از گردن خون محافظت کنید. از انجام فعالیتهایی که درد را تشدید میکنند خودداری کنید.
- از ورزش یا کارهایی که درد را تشدید میکنند دوری کنید.
- پس از 48 ساعت یک برنامه تمرینات کششی سبک را شروع کنید.
فیزیوتراپی
مهم است که بلافاصله پس از وقوع آسیب از پروتکل RICE (استراحت، یخ، فشار و بالا نگه داشتن) برای مفصل یا عضله آسیب دیده استفاده کنید. در حال حاضر این پروتکل موثرترین روش درمانی است.
در صورتی که پس از گذشت 2 تا 3 روز درد برطرف نشد بهتر است به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. فیزیوتراپیستها میتوانند آسیب را بررسی کرده و برای هر فرد و هر سبک زندگی، یک برنامه درمانی مناسب تدوین کنند.
در اولین مراجعه فیزیوتراپیست اطلاعاتی از جمله چگونگی و زمان بروز آسیب را از شما میخواهد. سپس معاینه فیزیکی شما انجام شده و میزان آسیب بررسی میشود. کشیدگیهای عضلانی در سه درجه مختلف دسته بندی میشوند که شدت آسیب، نحوه درمان و مدت زمان بهبودی را مشخص میکنند. وجود کبودی نشان میدهد که مقداری از بافتهای عضلانی دچار پارگی شدهاند. موقعیت و شدت کبودی به فیزیوتراپیست کمک میکند تا درجه آسیب را مشخص کند.
پس از بررسی کامل، فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی برای شما تدوین میکند که فاز حاد آسیب را برطرف کرده و برای بهبودی طولانی مدت نیز مناسب است. در این برنامه نکاتی برای پیشگیری از آسیب مجدد نیز به بیمار آموزش داده میشوند.
فیزیوتراپیستها از بین طیف وسیعی از روشهای درمانی، بسته به نوع آسیب یک روش را انتخاب میکنند. روشهای الکتروتراپی مثل اولتراسوند، جریان تداخلی و تحریک پوستی اعصاب (TENS) میتوانند در تسریع روند بهبودی و همچنین کنترل درد در فاز حاد مؤثر باشند.
تیپینگ درمانی
بعضاً ممکن است برای بهبودی بیمار نیاز به استفاده از تیپینگ باشد. فیزیوتراپیستها انواع مختلفی از این نوارچسبها را در جعبه ابزار خود دارند که میتوان از آنها از زمان ابتدای فاز حاد تا زمان بازگشت به فعالیت استفاده کرد. این چسبها فشار و حمایت لازم را بر روی عضله ایجاد کرده و میتوان از آنها برای شل کردن و کمک کردن به عضله آسیب دیده استفاده کرد.
کشش دستی
یکی از اهداف اصلی درمان پس از کشیدگی عضلات کمک به حرکت پذیری بیمار است. گرفتگی عضلات پس از وقوع آسیب امری طبیعی بوده و توانایی فرد برای حرکت عضلات و مفاصل را تحت تأثیر قرار میدهد. این گرفتگی ممکن است باعث بروز مجدد آسیب نیز بشود. با انجام تمرینات کششی مناسب برای هر آسیب خاص، طول عضلات افزایش یافته و عضله شل میشود. این امر در نهایت سبب افزایش انعطاف و دامنه حرکتی خواهد شد. تمرینات خانگی بخش مهمی از این برنامهی درمانی خواهند بود.
- هر روز به مدت 3 دقیقه تمرینات کششی ملایم انجام دهید. علت: بهبود تونوس عضلات گردن.
- چانه خود را به سر هر شانه بزنید. سپس گوشهای خود را به سر هر شانه بزنید و سر خود را به عقب و جلو حرکت دهید.
- در زمان انجام این تمرینات کششی از هیچ مقاومتی در برابر حرکت استفاده نکنید.
تمرینات تقویتی
تمرینات تقویتی احتمالاً یکی از مهمترین و مؤثرترین بخشهای فیزیوتراپی برای آسیب هستند که قدرت عضلات در اطراف محل آسیب را حفظ کرده و قدرت عضلهی آسیب دیده را نیز به آن باز میگردانند. تمرینات تقویتی با بهبودی هر چه بیشتر عضله آسیب دیده افزایش پیدا میکنند.
ترکیب تمرینات کششی و تقویتی به منظور افزایش حرکت پذیری و قدرت عضلات باعث بهبودی سریعتر عارضه و همچنین پیشگیری از وقوع مجدد آن خواهند شد.
