خار پاشنه پا:علت، علائم و درمان

در حالی که خار پاشنه نوعی برآمدگی استخوانی نوک تیز به نظر می رسد که به کف پا فشار آورده و باعث درد آن می شود، خار پاشنه ی دردناک در واقع اثر آسیب به بافت نرم کف پاست. با این که ممکن است گیج کننده باشد سعی می کنیم آن را توضیح دهیم و به علت درد پاشنه پا می پردازیم.

خار پاشنه یک نام عمومی برای عارضه ای با نام پزشکی فاسئیت پلانتار است. فاسئیت پلانتار یک عارضه ی محل گراست که به کف پا اطلاق می شود. فاسیا یک بافت نوار مانند بدون انعطاف و سخت را می گویند. بافت فاسیا در سر تا سر بدن وجود داشته و معمولا دستگاه اسکلتی عضلانی را حمایت می کند و به آن استحکام می بخشند، مانند کابل های نگه دارنده ی دکل های مخابراتی. فاسیا به همراه تاندون ها و رباط ها،باعث تحرک بدن می شود. فاسیای پلانتار (فاسیای کف پا) از پاشنه ی پا شروع شده و در قوس کف پا ادامه می یابد. هدف اصلی فاسیای کف پا، حمایت کردن از قوس کف پا می باشد.

آناتومی

فاسیای کف پا یک رباط بلند و باریک است که مستقیما در زیر پوست و در کف پا قرار دارد. فاسیا پاشنه ی پا را به جلوی آن متصل کرده و کف پا را نیز حمایت می کند.

علائم و نشانه های خار پاشنه

درد خار پاشنه معمولا در جلو و کف پاشنه احساس می شود. همچنین ممکن است درد در کل کف پا وجود داشته باشد. درد ممکن است خفیف و یا شدید باشد. همچنین می تواند برای چند ماه طول کشیده و یا یک عمر باقی بماند. ممکن است درد به صورت خود به خودی از بین برود ولی پس از چند هفته یا چند ماه باز خواهد گشت.

اگر شما در درون، جلو و یا کف پاشنه ی خود و به خصوص در اوایل صبح و یا پس از نشستن طولانی مدت احساس درد می کنید، ممکن است به خار پاشنه پا مبتلا شده باشید. زمانی که درد شدید می شود، باور بر این است که اعصاب و یا استخوان ها در اثر التهاب یا وجود بافت جای زخم در فاسیا، تحت فشار و تنش قرار گرفته اند. معمولا درد با راه رفتن و ایستادن افزایش می یابد. درد معمولا در نقطه ای که فاسیا به پاشنه ی پا متصل می شود احساس شده ولی می تواند در کل کف پا نیز احساس گردد.

اگر درد پاشنه پا همزمان با شروع یا ایجاد تغییر در یک فعالیت و یا افزایش وزن آغاز شود، احتمال این که دلیل آن خار پاشنه باشد، بالا تر است. در برخی از اسکن های استخوانی، شکستگی های کوچکی در اثر فشار در محل اتصال فاسیا به استخوان پاشنه دیده می شوند. 50 درصد افراد مبتلا به این عارضه از درد ممتد رنج می برند و 90 درصد آن ها می گویند که با فشار دادن کف پا با انگشت، درد آن افزایش پیدا می کند. در ادامه به علت خار پاشنه می پردازیم.

علت ها و دلایل

فاسئیت پلانتار و خار پاشنه  در اثر عوامل زیر  ایجاد می شوند :

• ایستادن بیش از حد
• استفاده از کفش های بدون کفی بر روی زمین های سخت
• کفش های نا مناسب (در زیر به آن ها اشاره می کنیم)
• فشار مکرر
• رژیم های غذایی با ویتامین ث ناکافی
• تغییر یا افزایش فعالیت ها
• داشتن اضافه وزن
• تحلیل رفتن چربی های کف پا در اثر افزایش سن
• آسیب

کفش نا مناسب کفشی است که :

• حمایت آن از کف پا کم و یا نا چیز باشد
• پاشنه نداشته باشد
• کهنه شده باشد
• در قسمت توپی پا خم نشود
• زیر سازی نداشته و یا روی سطوح سخت و خشن استفاده شده باشد

عوامل

در بیشتر موارد خار پاشنه پا بدون هیچ گونه دلیل خاص به وجود می آید. با این حال عوامل زیادی وجود دارند که می توانند خطر به وجود آمدن آن را افزایش دهند :

• کوتاه یا سفت بودن عضلات پشت ساق پا که برگرداندن انگشتان پا به سمت بالا را مشکل می کنند.
• اضافه وزن
• قوس بیش از حد کف پا
• فعالیت هایی با میزان بالای برخورد (مثل دویدن یا ورزش های سنگین)
• فعالیت جدید و یا افزایش میزان فعالیت ها

تشخیص

پس از توصیف و توضیح دادن علائم و گفت و گو در مورد نگرانی های خود، پزشک اقدام به معاینه ی پای شما خواهد کرد. پزشک به دنبال نشانه های زیر می گردد :

• قوس بلند کف پا
• یک نقطه با حساسیت بالا نسبت به لمس درست در جلوی استخوان پاشنه ی پا
• درد که با خم کردن پا و فشار دادن فاسیای کف پا توسط پزشک، بد تر شده و با خم کردن انگشتان پا به سمت پایین تسکین میابد.
• حرکت رو به بالای محدود در مچ پا

پزشک شما ممکن است آزمایشات عکس برداری از قبیل اشعه ی ایکس را به منظور اطمینان از ایجاد درد توسط خار پاشنه و رد کردن احتمال عارضه های دیگر، تجویز کند.

راه ها و روش های درمان

درمان بدون جراحی

درمان خار پاشنه برای بیش از 90 درصد بیماران مبتلا به خار پاشنه با انجام روش های ساده ی درمانی در عرض 10 ماه میسر می باشد. از درمان خانگی خار پاشنه هم در بعضی موارد استفاده می‌شود.

استراحت 

اولین قدم برای کاهش درد و کاهش علایم خار پاشنه  ، کاهش و یا توقف فعالیت هایی است که باعث بد تر شدن آن می شوند. ممکن است لازم باشد فعالیت های ورزشی که در آن ها کف پای شما با سطوح سخت برخورد می کند را متوقف کنید (مانند دویدن و اروبیک).

یخ 

غلتاندن یک بطری آب سرد و یا یخ در زیر پا به مدت 20 دقیقه می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. می توان این کار را 3 تا 4 بار در روز انجام داد.

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی

دارو هایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن درد و التهاب را کاهش می دهند. استفاده از این دارو ها برای مدت بیش از 1 ماه باید با پزشک هماهنگ شود.

ورزش 

فیلم ورزش های خار پاشنه ،التهاب پاشنه،درد پا

عضلات سفت شده در کف و ساق پا می توانند خار پاشنه را تشدید کنند. کشیدن عضلات پشت ساق پا و فاسیای کف پا، کارآمد ترین روش برای کاهش و رفع درد ناشی از این عارضه می باشد.

کشیدن عضلات ساق پا

یک پای خود را مستقیم نگه داشته و پاشنه ی آن را روی زمین قرار دهید. پای دیگر خود را خم کرده و آن را کمی جلو تر بگذارید و سپس به سمت دیوار مقابل خم شوید. به منظور کشیدن عضلات ساق پا و همچنین تاندون آشیل، باسن خود را به آرامی به سمت دیوار هل بدهید. این موقعیت را به مدت 10 ثانیه حفظ کرده و سپس رها کنید. این تمرین را 20 بار برای هر پا انجام دهید. در طول هر بار انجام این تمرین، یک کشش شدید در ماهیچه ی ساق پا حس می شود.

کشیدن فاسیای کف پا

این تمرین کششی در حالت نشسته انجام می شود. پای آسیب دیده ی خود را روی زانو ی پای دیگر قرار دهید. انگشتان پای دردناک خود را با دست گرفته و آن ها را به آرامی به سمت خود بکشید. اگر نمی توانید به پای خود برسید از یک حوله استفاده کنید. آن را به دور شست پای خود پیچیده و بدین صورت سعی کنید آن را به سمت خود بکشید. دست دیگر خود را بر روی فاسیای کف پا بگذارید. فاسیا به هنگام کشیده شدن باید مانند یک بافت طناب مانند محکم در زیر پوست احساس شود. کشش فاسیا را به مدت 10 ثانیه حفظ کرده و سپس رها کنید. این تمرین را 20 بار برای هر پا تکرار کنید. بهترین زمان انجام این تمرین، در اوایل صبح و قبل از ایستادن و یا راه رفتن می باشد.

تزریق کورتیزون 

کورتیزون یک نوع استروئید بوده و یک داروی ضد التهاب قدرتمند محسوب می شود. می توان این ماده را به منظور کاهش التهاب و درد به درون فاسیای کف پا تزریق کرد. پزشک شما ممکن است تعداد تزریقات را محدود کند. تعداد بالای تزریق استروئید می تواند باعث پارگی  فاسیای کف پا شده و در نهایت منجر به کف پای صاف و درد مزمن گردد.

کفش و کفی های طبی مناسب 

کفش های دارای کفی ضخیم و زیر سازی مناسب می توانند درد ناشی از ایستادن و راه رفتن را کاهش دهند. با راه رفتن شما، هنگامی که پاشنه ی پا با زمین برخورد می کند، مقدار زیادی فشار به فاسیای کف پا وارد می شود که می تواند باعث ایجاد پارگی های بسیار ریز در بافت شود. یک کفش با زیر سازی مناسب و کفی های طبی می تواند این فشار و در نتیجه پارگی های میکروسکوپی را کاهش دهد. پد های سیلیکونی نرم پاشنه ی کفش نیز ارزان بوده و با بالا بردن پاشنه ی پا می توانند مفید واقع شوند. کفی های طبی آماده و یا سفارشی نیز می توانند کمک زیادی بکنند.

اسپلینت های شبانه

بیشتر افراد به هنگام خواب پاهای خود را را به پایین می گیرند (مچ پای خود را خم می کنند). این کار باعث استراحت فاسیای کف پا و در نتیجه دردناک بودن آن به هنگام صبح می شود. اسپلینت های شبانه می توانند فاسیای کف پا را در طول شب در حالت کشیده نگه داشته و از دردناک شدن آن در صبح جلوگیری کنند. با وجود این که خوابیدن با اسپلینت می تواند مشکل باشد ولی این وسایل بسیار موثر بوده و پس از از بین رفتن درد نیازی به استفاده از آن ها نخواهد بود.

فیزیوتراپی

پزشک شما ممکن است توصیه کند که شما به یک فیزیوتراپیست مراجعه کرده و برنامه های تمرینی مخصوصی با تمرکز بر روی کشیدن عضلات ساق پا و فاسیای کف پا را انجام دهید. به علاوه، یک برنامه ی فیزیوتراپی مانند آن چه در بالا به آن اشاره شد، ممکن است شامل روش های مخصوص یخ درمانی، ماساژ و دارو درمانی به منظور کاهش التهاب در اطراف فاسیای کف پا باشد.

شاک ویو تراپی 

در طول این عمل، امواج شاک ویو با انرژی بالا، فرایند بهبودی در بافت آسیب دیده ی فاسیای کف پا را تحریک می کنند. تاثیر گذار بودن این روش هنوز به درستی تایید نشده و بنابراین استفاده از آن کم تر دیده می شود.

شاک ویو تراپی خارجی یک روش غیر تهاجمی است (یعنی نیازی به ایجاد برش مانند جراحی ندارد). به دلیل خطر کم این روش، در برخی موارد قبل از انجام عمل جراحی در نظر گرفته می شود.