آسیب دیدگی تاندون چرخاننده شانه یکی از رایج ترین دلایل درد شانه است. سه آسیب دیدگی عمومی می تواند بر وضعیت تاندون چرخاننده شانه تاثیر گذارد که عبارت از پارگی تاندون های شانه، گیر افتادن بورس زیر اخرمی یا ساب آکرومیال، و تاندونیت کلسیفیک است. اکثر موارد آسیب دیدگی تاندون چرخاننده شانه و پاره شدن تاندون شانه را می توان بطور موفقیت آمیز با استفاده ترکیبی از تمرین های حرکتی (اجتناب از انجام فعالیت های شدید)، داروهای مسکن، فیزیوتراپی و گاهی اوقات تزریق استروئید درمان کرد. علاوه بر این برخی مواقع ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی برای درمان پارگی تاندون شانه وجود داشته باشد.
مفصل شانه
سه استخوان در ناحیه شانه وجود دارند که عبارت از استخوان ترقوه (چنبر)، استخوان کتف (تیغه شانه)، و استخوان بالای بازو (استخوان عضله) هستند. استخوان کتف یک استخوان مثلثی شکل است که از دو جزء اصلی زایده اخرمی یا آکرومیون و گودی یا حفره دوره تشکیل شده است. سه استخوان موجود در ناحیه شانه بخشی از دو مفصل اصلی زیر را تشکیل می دهند:
• مفصل آکرومیوکلاویکولار بین آکرومیون و استخوان ترقوه قرار گرفته است.
• مفصل گلنوهومرال که بین گودی یا حفره دوری استخوان کتف و استخوان بازو قرار گرفته است.
در این ناحیه همچنین تعدادی عضلات، رباط ها و تاندون ها نیز قرار دارند. در واقع رباط ها ساختارهای فیبری هستند که استخوان ها را به یکدیگر در محل مفصل متصل می نمایند و تاندون ها ساختارهای فیبری هستند که وظیفه اتصال عضله به استخوان را بر عهده دارند.
عضله چرخاننده شانه چیست؟
عضله چرخاننده شانه یک گروه تشکیل شده از چهار عضله خاص است که در اطراف مفصل شانه قرار دارند. این عضلات به شرح زیر هستند:
• عضله فوق خاری
• عضله تحت خاری
• عضله تحت کتفی
• عضله گرد کوچک
این عضلات در یکدیگر قفل شده و یک مجموعه واحد را تشکیل می دهند. این عضلات می توانند به تثبیت وضعیت شانه کمک کرده و حرکت های مفصل شانه را امکان پذیر نمایند. چهار تاندون عضلات چرخاننده شانه را به یکدیگر متصل می کنند و به این ترتیب یک تاندون بزرگتر به نام تاندون چرخاننده شانه را تشکیل می دهند. این تاندون به سر استخوان بازو وصل است. در این محل یک فضای خاص زیر آکرومیون استخوان کتف وجود دارد که در اصطلاح به آن فضای ساب آکرومیال می گویند. تاندون چرخاننده شانه از این فضا عبور می کند. فضای ساب آکرومیال توسط بورس ساب آکرومیال پر می شود. بورس یک کیسه پر شده با مایع است که می تواند به حرکت هموار عضله چرخاننده شانه کمک کند. این عضو دارای تعداد زیادی گیرنده های درد می باشد.
آسیب های تاندون چرخاننده شانه چه هستند؟
آسیب های تاندون چرخاننده شانه معمولاً باعث ایجاد درد در ناحیه ساب آکرومیال می شود و درد ساب آکرومیال اغلب نشان دهنده تمام دلایل ایجاد مشکل در این ناحیه است. این مسئله رایج ترین دلیل مشکلات شانه می باشد.
چه افرادی به آسیب های تاندون چرخاننده شانه دچار می شوند؟
آسیب های تاندون چرخاننده شانه بسیار رایج هستند و امکان مشاهده آنها برای همه افراد وجود دارد. گاهی اوقات این آسیب ها در نتیجه صدمه های وارد شده به خاطر افتادن بر روی بازو در افراد زیر 40 سال مشاهده می شود. استفاده بیش از حد تاندون شانه به خاطر انجام فعالیت های ورزشی یا شغلی نیز می تواند باعث ایجاد این مشکل اما بدون وجود دلایل مشخص برای فرد شود.
علائم و نشانه ها
مهمترین علائم پارگی تاندون شانه ایجاد درد در محل مفصل شانه و اطراف آن است که حرکت های شانه را برای فرد دردناک می کند. در صورتی که در این حالت برای فرد یک آسیب دیدگی ایجاد شده باشد، درد ممکن است به یک باره در این ناحیه از بدن احساس شود. این درد معمولاً با استفاده کردن از بازو جهت انجام فعالیت های شانه تشدید می گردد. این شرایط به معنی این است که درد می تواند بر توانایی شما برای بالا بردن بازو برای انجام فعالیت هایی مثل شانه زدن مو یا لباس پوشیدن تاثیر داشته باشد. در این حالت انجام فعالیت هایی مثل شنا کردن، بسکتبال، و نقاشی می تواند برای فرد دردناک باشد، اما نوشتن و تایپ کردن احتمالاً با درد به نسبت کمتر برای بیمار همراه است. علاوه بر این از علایم پارگی تاندون شانه ، درد بیمار ممکن است در زمان شب تشدید شده و بر وضعیت خواب فرد تاثیر گذارد.
در این حالت ممکن است شانه یا بازوی فرد با احساس ضعف مواجه شده و دامنه حرکت های شانه کاهش پیدا کند. بعضی افراد در هنگام وارد شدن آسیب به شانه با صداهای مختلف از محل مفصل شانه در زمان حرکت دادن آن مواجه می شوند. در این مقاله به علل پارگی تاندون شانه، علائم و درمان آن می پردازیم.
علت ها و دلایل
عوامل متعدد بر آسیب دیدگی تاندون چرخاننده شانه تاثیر گذار هستند. رایج ترین علت پارگی تاندون شانه به شرح زیر می باشند:
• پارگی تاندون چرخاننده شانه
• گیر افتادن بورس ساب آکرومیال
• تاندونیت کلسیفیک
پارگی تاندون چرخاننده شانه
تاندون چرخاننده شانه بسیار مستعد آسیب دیدگی در محل فضای ساب آکرومیال است. این شرایط می تواند باعث پارگی این ناحیه شود که نه تنها برای بیمار دردناک است، بلکه علاوه بر این عضلات شانه را ضعیف می کند. این شرایط می تواند بلافاصله پس از یک آسیب دیدگی مشخص یا به صورت تدریجی ایجاد گردد. پارگی تاندون چرخاننده شانه می تواند حداقل جزئی یا کامل باشد و این شرایط بستگی به مقدار آسیب وارد شده به تاندون دارد. پارگی های جزئی تاندون چرخاننده شانه در بین افراد بسیار رایج هستند و می توانند هیچ علایم پارگی تاندون شانه را در فرد به همراه نداشته باشند. پارگی ایجاد شده در این حالت را می توان با استفاده از اسکن امواج مافوق صوت یا اسکن ام آر آی (MRI) مشاهده کرد، اما امکان تشخیص این پارگی با استفاده از عکس برداری رادیولوژی وجود ندارد.
گیر افتادن بورس ساب آکرومیال
به این مشکل تاندونیت، تاندنیت، بورسیت، یا گیر افتادگی تاندون نیز گفته می شود. با بلند کردن بازو، تاندون چرخاننده شانه به سر استخوان بازو در زیر ناحیه آکرومیون فشار وارد می کند. در این حالت هر آسیبی که به ناحیه شانه وارد شود (همچون پارگی جزئی یا استفاده بیش از حد توان پس از یک دوره عدم فعالیت)، می تواند باعث شود سر استخوان بازو به نحو مناسب به طرف پایین فشار داده نشود. به این ترتیب سر استخوان بازو بیش از حد به آکرومیون نزدیک می شود و این شرایط می تواند برای فرد دردناک باشد. علاوه بر این امکان مشاهده این مشکل در ارتباط با استخوان آکرومیون نیز وجود دارد. شرایطی مثل ابتلا به آرتروز و تشکیل زائده های استخوانی (پیش آمدگی استخوانی) می تواند این مشکل را برای بیمار ایجاد نماید.
تاندونیت کلسیفیک
تاندونیت کلسیفیک همانطور که از نام آن مشخص است زمانی ایجاد می شود که کلسیم در تاندون چرخاننده شانه تجمع کند. این شرایط می تواند باعث افزایش فشار وارد شده در محل تاندون و التهاب تاندون شانه شود. این مشکل بسیار دردناک است و دلیل آن نامشخص می باشد. به هر حال امکان بهبود این مشکل بدون نیاز به هر گونه درمان خاص وجود دارد. این شرایط بیشتر در بین افراد در سنین بین 30 تا 60 سال مشاهده می شود. به هر حال، تجمع کلسیم می تواند بر نحوه فعالیت تاندون چرخاننده شانه تاثیر گذاشته و باعث گیر افتادن بورس ساب آکرومیال شود.
تشخیص
پزشک شما می تواند دلیل وارد شدن آسیب به رباط چرخاننده شانه را با صحبت کردن با شما و معاینه مفصل شانه تشخیص دهد. فرآیند تشخیص پزشک با پرسیدن سوال از وضعیت شانه شروع می شود. این سوالات می تواند به زمان شروع مشکل، اینکه یک آسیب دیدگی خاص برای شما ایجاد شده یا خیر و نیز شرایطی که باعث تشدید مشکل شانه شما می شود، مربوط باشد.
در ادامه پزشک معاینات لازم را بر روی شانه شما انجام می دهد. این معاینات معمولاً شامل حرکت دادن شانه آسیب دیده در موقعیت های مختلف و مقایسه وضعیت آن با شانه ای می باشد که دچار آسیب نشده است. علاوه بر این، پزشک معمولاً وضعیت گردن شما را نیز بررسی می کند، زیرا آسیب دیدن گردن می تواند گاهی اوقات باعث ایجاد درد در ناحیه شانه شود.
گاهی اوقات، پزشک برای تشخیص سایر دلایل درد شانه ممکن است از بیمار بخواهد عکس رادیولوژی از شانه خود تهیه کند. به این ترتیب پزشک می تواند برای بررسی های دقیق تر از اسکن مافوق صوت یا اسکن ام آر آی (MRI) نیز استفاده نماید.
شانه منجمد نیز یکی دیگر از دلایل درد در ناحیه شانه است.
راه ها و روش های درمان
در هنگام ایجاد این مشکل شما باید از انجام هر فعالیتی که باعث تشدید درد می شود، خودداری نمایید. برای مثال، فعالیت هایی که در ناحیه بالای سر انجام می شود همچون گچ کاری یا رنگ آمیزی و نیز نصب دکوراسیون باید در این زمان متوقف شوند. این موضوع به معنی اینست که شما باید در حد امکان فعالیت خود را عوض کرده یا نحوه انجام وظایف شغلی خود را تغییر دهید. به هر حال، نباید در این زمان به شانه بطور کامل استراحت داده شود، بلکه می بایست به حرکت دادن عضلات شانه به منظور تقویت آنها ادامه داده شود، اما نباید انجام این کار با درد و ناراحتی برای بیمار همراه باشد. روش های درمان پارگی تاندون شانه معمول برای این مشکل به شرح زیر هستند:
داروهای مسکن
• داروهای مسکن همچون پاراستامول معمولاً می توانند برای کاهش درد بیمار و درمان التهاب تاندون شانه مفید باشند.
• داروهای ضد التهاب می توانند علاوه بر تسکین درد باعث کاهش التهاب تاندون شانه شوند و به همین خاطر معمولاً برای بیمار تجویز می شوند. این داروها شامل ایبوپروفن، دیکلوفناک، و ناپروکسین هستند. گاهی اوقات مصرف این داروها می تواند عوارض جانبی خاص برای بیمار به همراه داشته باشد. به همین خاطر قبل از مصرف این داروها لازم است اطلاعات درج شده بر روی بسته بندی دارو بطور کامل مطالعه شده و اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از عوارض جانبی ناشی از مصرف آنها اتخاذ گردد.
• داروهای مسکن قوی که در مواقع مورد نیاز برای بیمار با نسخه پزشک تجویز می شود.
• بسته های یخ که می توانند به کاهش درد بیمار کمک موثر کنند و بطور خاص استفاده از آنها در هنگام وارد شدن یکباره آسیب مفید می باشد. در این رابطه بیمار می تواند به سادگی از یک کیسه یا بسته یخ در خانه برای تسکین و درمان درد شانه و التهاب ایجاد شده در مفصل شانه استفاده نماید.
فیزیوتراپی
توجه داشته باشید که قوی و متحرک نگه داشتن مفصل شانه از اهمیت خاص برخوردار است. به همین خاطر توصیه می شود با یک متخصص فیزیوتراپی برای راهنمایی گرفتن و تجویز ورزش ها تمرین های حرکتی مناسب برای انجام آن ها در خانه در مواقعی که علائم مشکل به صورت یکباره ایجاد نشده، ملاقات شود.
تزریق
تزریق استروئید می تواند به کاهش درد بیمار کمک کرده و شروع برنامه های حرکتی را برای وی امکان پذیر نماید. این تزریق می تواند باعث کاهش التهاب ایجاد شده در فضای ساب آکرومیال شود. در صورتی که واکنش اولیه بیمار به این تزریق ها مناسب باشد، می توان مجدداً از تزریق های استروئید استفاده کرد.
عمل جراحی
• پارگی تاندون چرخاننده شانه: عمل جراحی در مواردی لازم است که پارگی تاندون شانه به دنبال یک آسیب دیدگی شدید ایجاد شده و درد یا ضعف بیمار با استفاده از تزریق های استروئید و فیزیوتراپی بهبود پیدا نکرده باشد.
• گیر افتادن بورس ساب آکرومیال: در این حالت کمتر نیاز به استفاده از عمل جراحی وجود دارد. در صورت لزوم یک متخصص ارتوپدی می تواند از عمل جراحی برای افزایش فضای بین آکرومین و تاندون چرخاننده شانه استفاده نماید.
• تاندونیت کلسیفیک: در این حالت می توان از باربوتاژ با هدایت امواج مافوق صوت استفاده کرد. این روش درمانی شامل تزریق آب نمک به تجمع کلسیم و خارج کردن آن با استفاده از یک سرنگ است. علاوه بر این، می توان تجمع کلسیم را در مواردی که درد بیمار بسیار شدید است، با عمل جراحی از محل مفصل خارج کرد. انجام این کار بطور همزمان با درمان گیر افتادن بورس ساب آکرومیال توسط یک متخصص ارتوپدی امکان پذیر است.
در صورتی که آسیب دیدگی تاندون چرخاننده شانه به نحو مناسب درمان شود، امکان ریکاوری کامل آن وجود دارد. در این حالت ریکاوری، شامل انجام تمرین های حرکتی برای تقویت شانه و حفظ قدرت عضلات آن است.
به منظور درمان کشیدگی و پارگی تاندون شانه درمان خانگی مانند استراحت،ماساژ و … نیز وجود دارد.
