آرتروز و ساییدگی مفصل شانه : علائم و درمان

با کلیک روی این لینک  شکل مفصل شانه، درمانهای ورزشی و نحوه جراحی  آرتروز شانه نمایش داده می شود.

ابتلا به آرتروز شانه و آرتروز لگن می تواند به درد شدید منجر شود و حتی شخص را در انجام کارهای روزانه خود دچار مشکل کند . معمولا در انجام تمامی کارهای روزانه از مفصل شانه استفاده می شود و به همین خاطر درد شانه کاملا زندگی روزانه شخص را تحت تاثیر قرار می دهد. درد ناشی از آرتروز شانه ( در صورت عدم درمان) به مرور زمان شدت می یابد ، مفصل شانه دچار خشکی می شود و دامنه حرکتی مفصل کاهش می یابد.

آرتروز مفصل شانه موجب فرسایش مفصل شانه می شود، در طی پیشروی این بیماری تغییرات زیر در مفصل به وجود می آید :

• بافت غضروفی درون مفصل تحلیل می رود
• زائده های استخوانی به نام استئوفیت ( یا خار استخوانی ) در مفصل تشکیل می شود.

در حالی که عوامل ارثی می توانند در ابتلا به آرتروز نقش داشته باشند ، اما فرسایش غضروف درون مفصل معمولا بر اثر سابقه آسیب های جدی به مفصل شانه یا وارد شدن آسیب های کوچک مکرر یا وارد آوردن فشار بیش از حد به شانه به صورت مداوم ، به وجود می آید. روند فرسایش مفصل می تواند در نهایت به اختلال در عملکرد مفصل ، درد شدید و بیحرکتی مفصل شانه منجر شود. روند پیشروی بیماری تدریجی است و در طی پیشروی آن ممکن است علائم آن در دوره هایی شدت بیایند یا به صورت موقتی از بین بروند ، اما در مجموع با گذشت زمان علائم ناشی از بیماری شدت می یابند.

علائم و نشانه ها

علائم ناشی از آرتروز شانه به مرور زمان شدت پیدا می کنند . ممکن است در بازه های زمانی به نظر بیاید که علائم بهبود یافته اند یا از بین رفته اند ، اما علائم دوباره عود خواهند کرد .

بسیاری از افرادی که به آرتروز شانه مبتلا هستند ، احساس التهاب یا خشکی که در شانه خود دارند را نادیده می گیرند و به بی تحرکی و فعالیت کم یا بالا رفتن سن نسبت می دهند و در نهایت با پیشرفت آرتروز شانه ممکن است فعالیت های روزانه شخص کاملا دچار اختلال شود. تشخیص و توجه به هنگام به علائم آرتروز و اصلاح فعالیت ها و شروع برنامه درمانی می تواند روند پیشروی آرتروز را کند یا حتی متوقف کند.

در ادامه علائم و نشانه های شایع ابتلا به آرتروز شانه (ساییدگی مفصل شانه) شرح داده شده اند :

– درد و التهاب شانه و حساسیت به لمس :

درد معمولا در پشت شانه و در میانه های دامنه حرکتی شانه ( و نه در هنگام حرکت دادن شانه در حدود نهایی دامنه حرکتی آن) احساس می شود . ممکن است فرد در هنگام شب درد تیر کشنده ای را در شانه خود احساس کند که خوابیدن را برای او مشکل می کند. درد شانه ممکن است با تغییرات آب هوایی شدت پیدا کند.

– خشکی و بی حرکتی مفصل شانه :

بعد از درد ، خشکی شانه شایع ترین نشانه آرتروز شانه است . خشکی شانه موجب کاهش دامنه حرکتی شانه می شود و حتی ممکن است حرکت دادن شانه با کمک دست دیگر نیز سخت باشد.

– گیر کردن مفصل شانه : وقتی به اصطلاح شانه شخص ” گیر می کند” انتقال و حرکت مایع مفصلی در حین حرکت شانه دچار اختلال شده است . گیر کردن شانه معمولا با صدای تق تق شانه همراه است .

– صدا دادن و تق تق شانه :

ممکن است شخص احساس کند در شانه خود صدای سایش یا قیژ قیژ می شنود یا این که شانه صدای تق تق بدهد. این حالت به این دلیل است که غضروف تحلیل رفته است و استخوان ها به خوبی روی هم لیز نمی خورند و هنگام حرکت سایش دارند. در پزشکی به این حالت “کرپیتوس” گفته می شود.

– ضعف و تحلیل رفتن ماهیچه ها :

بسیاری ا ز افرادی که آرتروز شانه دارند به دلیل درد شانه ، از حرکت دادن آن و بلند کردن اجسام با شانه دردناک خودداری می کنند که این عدم تحرک به ضعف و تحلیل رفتن عضلات اطراف شانه منجر می شود .

– شدت یافتن سایر علائم با بی تحرکی :

بعد از استراحت دادن یا حرکت ندادن شانه برای زمان طولانی ، شانه خشک و بی حرکت می شود و البته بعد از کمی حرکت دادن آن این خالت بهبود پیدا می کند.

– تورم :

زمانی که به علت آرتروز شانه استخوان ها روی هم سایش پیدا می کنند ، بافت اطراف مفصل ملتهب و متورم می شود . تورم مفصل در موارد ابتلا به آرتروز شانه ممکن است اتفاق بیافتد اما کمتر شایع است و در انواع دیگر آرتروز مانند آرتروز زانو یا انگشتان بیشتر اتفاق می افتد.

علت ها و دلایل

علت آرتروز شانه مشخص نیست اما تمامی افرادی که به آرتروز شانه مبتلا می شوند یکی از شرایط زیر دا داشته اند :

• سابقه آسیب شدید به مفصل شانه : شکستگی ، در رفتگی یا موارد دیگری از آسیب های شدید به شانه یا جراحی های شانه می تواند به ساختار مفصل شانه آسیب وارد کند که این آسیب پس از گذشت مدت زمانی به آرتروز شانه منتهی می شود . البته علائم آرتروز شانه سالها پس از وارد شدن آسیب اولیه بروز می کنند .

• آسیب های کوچک و مکرر یا فشار آوردن زیاد به مفصل شانه : برخی افرادی به واسطه شغل یا سبک زندگی خود به طور مداوم به مفصل شانه خود فشار زیادی می آورند، به طور مثال زمان زیادی جسم سنگینی را بالای سر می گیرند ، جسمی را با دست خود پرتاب می کنند ، یا مثلا چوب را برش می دهند . این افراد در واقع به طور مداوم آسیب های کوچکی را به مفصل شانه خود وارد می کنند که این روند به ابتلا به آرتروز شانه منجر می شود.

• بالا رفتن سن : آرتروز شانه در اکثریت موارد در افرادی باسن باای 50 سال ایجاد می شود. احتمال بروز علائم آرتروز با بالا رفتن سن ، افزایش پیدا می کند چرا که به گذشت زمان غضروف درون مفصل شانه تحلیل می رود، مفصل شانه فرسوده می شود و از انعطاف ان کاسته می شود .

• ابتلا به بیماری ها یا ناهنجاری های مادرزادی : ناهنجاری های مفصلی و قرار گیری استخوان ها در راستای نامناسب موجب بالا رفتن ریسک دررفتگی های مفصلی مانند دررفتگی شانه و همچنین ابتلا به ساییدگی و آرتروز مفصل می شود. همچنین برخی از سایر بیماری های ارثی ، اختلالات متابولیکی و نقرس یا عفونت مفاصل نیز ریسک ابتلا به آرتروز شانه را افزایش می دهد.

• سابقه ابتلا به آرتروز در سایر افراد خانواده : مانند قد و رنگ مو ، احتمال ابتلا به آرتروز نیز تحت تاثیر عوامل ژنتیکی است. در حالی که میزان تاثیر ژنتیکی در ابتلا به آرتروز هنوز مشخص نیست اما ثابت شده که احتمال ابتلا به آرتروز در افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری را دارند ، نسبت به سایر افراد ( که سابقه خانوادگی ندارند) ، بسیار بیشتر است.

تشخیص

برای تشخیص آرتروز شانه پزشک درباره سوابق پزشکی شما اطلاعاتی را می گیرد و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد تا وجود التهاب ، محدودیت حرکتی مفصل و سایر علائم را بررسی کند. در این مرحله پزشک می تواند ضعف یا تحلیل رفتن عضلات اطراف مفصل را ( بر اثر بی تحرکی مفصل ) تشخیص دهد. ممکن است پزشک انجام تست هایی را برای تشخیص آرتروز شانه تجویز کند که شامل موارد زیر می شود :

• تصویر برداری اشعه ایکس
• تصویر برداری ام آر آی
• آزمایش خون ( برای تعیین ابتلا به روماتیسم مفصلی یا سایر بیماری های مکن)
• نمونه برداری از مایع مفصلی ( به نام سیناویال) برای انجام آزمایشاتی روی آن

راه ها و روش های درمان

درمان آرتروز شانه با روش های بسیار ساده ای شروع می شود و در صورت عدم پاسخ بیمار به روش درمان روش های پیشرفته تری به کار گرفته می شود. هر روش درمانی برای شرایط خاصی مناسب است و برای تمامی بیماران مناسب نیست. پزشک شما بعد از معاینه و مشورت با شما بهترین و مناسب ترین برنامه درمانی را برای شرایط شما تعیین می کند. برخی از روش های درمان آرتروز شانه در ادامه شرح داده شده اند :

• استراحت دادن به مفصل شانه : استراحت دادن به شانه به معنای عدم تحرک نیست، بلکه می تواند به معنی تغییر روش حرکت دادن شانه در حین انجام فعالیت های روزانه و تغییر و اصلاح عادات حرکتی باشد. به طور مثال از شخص خواسته می شود که از لباس هایی استفاده کند که دکمه و زیپ دارند و تا حد امکان از لباس هایی که از سر پوشیده می شوند استفاده نکند ( به خاطر فشار به شانه هنگام پوشیدن آن). یا این که هنگام خشک کردن موها ، به جای بالا نگه داشتن سشوار به مدت طولانی ، سشوار را جایی نصب کند یا از جایی آویزان کند.
• دارو درمانی : برای کاهش درد و التهاب آرتروز شانه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز می شوند . پزشک در مورد نحوه استفاده از دارو به شما اطلاع می دهد . برخی از افراد بدون نسخه از داروخانه داروهای مسکن تهیه میکنند ، اما لازم است حتما در مورد استفاده از دارو با پزشک متخصص مشورت شود .
• مکمل های تقویت مفصل ( گلوکزآمین) :هر چند تحیقات پزشکی به طور قطعی اثر گلوکوزآمین در تقویت مفاصل را ثابت نکرده اند اما بسیاری از بیماران اظهار کرده اند که با مصرف گلوکزآمین علائم آن ها تا حدود زیادی بهبود یافته است. با توجه به این که مصرف گلوکز آمین عوارضی ندارد و ایمن است و به نظر موثر می آید ممکن است پزشک شما آن را برای شما تجویز کند.
• فیزیوتراپی و ورزش : انجام برنامه فیزیوتراپی با هدف کشش و تقویت عضلات شانه و افزایش دامنه حرکتی آن بسیار مفید و موثر است. البته انجام تمرینات نامناسب و فشار آوردن به شانه می تواند بسیار مضر باشد از این رو لازم است ورزش های شانه حتما زیر نظر پزشک متخصص یا فیزیوتراپ انجام شود. تمرینات فیزیوتراپی برای رسیدن به بهترین نتایج به صورت کاملا ایمن انجام می شوند و شدت تمرینات به ارامی افزایش داده می شود. فیزیوتراپ همچنین از مدالیته های درمانی مختلفی مانند TENS و اولتراسوند یا شاک ویوتراپی و درمان آرتروز با لیزر نیز برای کاهش درد و التهاب و تسریع درمان آرتروز شانه  استفاده می کند.
• تزریق : برای درمان درد های شدید ناشی از آرتروز شانه ممکن است تزریقاتی مستقیما به درون مفصل شانه انجام شود که این تزریقات به دو صورت است : تزریق کورتیزون و تزریق ژل.کورتیزون یک مایع ضد التهاب قوی است و هدف از تزریق آن کاهش درد، خشکی و تورم شانه است. تزریق ژل به مفصل شانه نیز با هدف افزایش خاصیت جذب ضربه و فشار در مفصل شانه و کاهش سایش استخوان ها و لیز خوردن بهتر استخوان ها روی هم هنگام حرکت دادن مفصل شانه انجام می شود. در این روش ماده ای به نام هیالورونیک اسید به مفصل تزریق می شود که عملکرد مایع مفصلی را شبیه سازی می کند و موجب لغزندگی بهتر شانه می شود. تزریق هیالورونیک اسید به داخل مفصل در اصطلاح تزریق ژل گفته می شود.
• در مواردی که آرتروز شانه بسیار پیشرفته و شدید است و به هیچ یک از روش های درمانی پاسخگو نیست ممکن است جراح شانه برای تسکین درد، انجام عمل جراحی را به بیمار توصیه کند.

به منظور درمان آرتروز و ساییدگی مفصل شانه روش های دیگری همچون جراحی بسته و باز نیز وجود دارد.