درمان شکستگی لگن در سالمندان و جوانان

شکستگی لگن و عوارض ناشی از آن می توانند جان انسان را تهدید کنند. خطر ایجاد شکستگی لگن، با افزایش سن زیاد می شود.

افراد مسن تر به دلیل ضعیف تر بودن استخوان ها (پوکی استخوان) بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان لگن قرار دارند. همچنین استفاده از داروهای مختلف، ضعف بینایی و مشکلات تعادلی، از جمله عواملی اند که می توانند خطر زمین خوردن (یکی از اصلی ترین علل شکستگی لگن) و در نتیجه شکستگی لگن در سالمندان را بیشتر کنند. درمان شکستگی لگن تقریبا همیشه نیاز به جراحی داشته و پس از آن چندین ماه فیزیوتراپی لازم خواهد بود. انجام اقداماتی در جهت افزایش چگالی استخوان ها و جلوگیری از زمین خوردن، می توانند در پیشگیری از شکستگی لگن کار آمد باشند.

علائم و نشانه ها

علائم و نشانه های شکستگی لگن شامل موارد زیر می باشند :
•    عدم توانایی حرکت پس از زمین خوردن
•    درد شدید در باسن و کشاله ی ران
•    ناتوانی در انداختن وزن بدن بر روی طرف آسیب دیده ی لگن
•    گرفتگی، تورم و کبودی در اطراف باسن و لگن
•    کوتاه تر بودن پا در طرف آسیب دیده ی لگن
•    پیچیده پا به سمت خارج در طرف آسیب دیده ی لگن

علت ها و دلایل

یک برخورد شدید (برای مثال تصادف با خودرو) می تواند در افراد در همه ی رده های سنی، علت شکستگی لگن محسوب می شود. در افراد مسن تر، شکستگی لگن معمولا در اثر زمین خوردن از حالت ایستاده ایجاد می شود. در افراد دارای استخوان های بسیار ضعیف، شکستگی لگن می تواند به سادگی در اثر ایستادن بر روی یک پا و چرخیدن، ایجاد شود.

تشخیص

پزشک شما معمولا می تواند بر اساس علائم و موقعیت غیر طبیعی باسن و پا، شکستگی لگن را تشخیص دهد. سپس به وسیله ی عکس برداری با اشعه ی ایکس می توان شکستگی را تایید کرده و موقعیت دقیق آن را مشخص کرد.

اگر عکس برداری با اشعه ی ایکس، شکستگی را نشان ندهد ولی شما همچنان در باسن خود احساس درد دارید، پزشک ممکن است اسکن MRI یا اسکن استخوانی تجویز کرده و به کمک آن به دنبال شکستگی های بسیار کوچک و ترک های ریز بگردد.

بیشتر شکستگی های استخوان ران، در یکی از دو موقعیت زیر بر روی استخوان ران (استخوان بلندی که از لگن تا زانو ادامه می یابد) ایجاد می شوند :

•    گردن استخوان ران : این ناحیه در بالای استخوان ران و درست در زیر گوی انتهای استخوان (سر استخوان ران) قرار دارد.
•    ناحیه ی اینتر ترو کانتریک : این ناحیه اندکی از مفصل ران پایین تر بوده و در قسمت خارجی نیمه ی بالایی استخوان ران قرار دارد.
نوع سوم شکستگی ران که به نام شکستگی های بی قاعده از آن یاد می شود، می تواند در افرادی که برای مدت زمان های طولانی تحت درمان با دارو های افزایش دهنده ی چگالی استخوانی (بیس فسفونات) قرار گرفته اند، ایجاد شود.

راه ها و روش های درمان

در مواردی که فرد احساس می کند که دچار شکستگی لگن شده است، یک ارزیابی رادیو گرافی (مانند عکس برداری با اشعه ی ایکس) به منظور تشخیص دقیق و صحیح ضروری است. بیشتر شکستگی های لگن، برای اصلاح موقعیت استخوان و درمان و بهبودی پایدار، به عمل جراحی نیاز دارند. از روش های دیگر اصلاح موقعیت استخوان مانند تراکشن (کشیدن)، معمولا زمانی استفاده می شود که فرد نتواند تحت عمل جراحی قرار بگیرد.

روش های جراحی بسیار متعددی برای درمان شکستگی های لگن وجود دارند. نوع عمل  جراحی که پزشک برای شما توصیه می کند، به شدت شکستگی بستگی دارد. یکی از راه های درمان شکستگی شدید لگن، استفاده از پیچ و پلاک می باشد.

میزان محدودیت حرکتی پس از شکستگی نیز، به میزان آسیب بستگی دارد. همچنین به منظور بازگشت تحرک به پا ها، یک برنامه ی فیزیوتراپی نیز باید انجام شود. در شکستگی های پیچیده تر، دوره ی بهبودی می تواند طولانی تر و دشوار تر باشد. کمک به باز گردانی عملکرد به لگن و پا ها، انجام درمان های اصلی و مکمل می باشد.

فیزیوتراپی و باز توانی

هدف از انجام فیزیوتراپی پس از شکستگی لگن، بازیابی ارتباط بهینه و طبیعی بین بافت های مختلف، به منظور بهبود تحرک، قدرت و توانایی انجام فعالیت های روزانه می باشد.

•    تکنیک های دستی (MTT) : استفاده از دست ها برای انجام ماساژ بافت نرم و یا تحرک بخشی به مفاصل توسط یک فیزیوتراپیست، به منظور کاهش درد و از بین بردن تنش های موجود در بافت نرم یا تاندون ها و همچنین باز گردانی مکانیک طبیعی مفاصل و دامنه ی حرکتی آن ها.

•    تمرینات درمانی (TE) : این تمرینات شامل حرکاتی برای بهبود قدرت و عملکرد ران ها و ماهیچه های اطراف می باشند.

•    باز آموزی عصبی عضلانی (NMR) : این روش می تواند پایداری را افزایش داده، انجام تمرینات پا را تسهیل کرده، ثبات مفاصل پروکزیمال را افزوده و تکنیک ها و مکانیک های حرکتی را بهبود بخشد (برای مثال : دویدن در فعالیت های روز مره).

•    روش هایی که شامل استفاده از فراصوت، تحریک الکتریکی، یخ، کمپرس سرد و یا لیزر به منظور کاهش درد، افزایش تحرک و کاهش التهاب در مفاصل ران و ماهیچه ها و تاندون های اطراف آن می باشند.

•    برنامه های خانگی که شامل تمرینات تقویتی، کششی و پایدار کننده بوده و همچنین دستور العمل هایی برای کمک به انجام فعالیت های روزانه و رسیدن به مراحل عملکردی بالا را دارا می باشند.

ورزش و حرکات اصلاحی

عموما تمرینات زیر برای افراد دارای شکستگی لگن تجویز می شوند. قبل از شروع انجام این تمرینات، باید در مورد مناسب بودن آن ها برای شرایط خاص شما، با فیزیو تراپیست خود مشورت کنید.

•    تمامی این تمرین ها را، روزی 2 تا 3 مرتبه ی 10 تا 20 تایی تکرار کنید.

•    زمان انجام این تمرینات حوصله به خرج داده و برای آن ها وقت بگذارید. انجام آرام و با دقت این تمرینات بهتر از انجام عجولانه ی آن هاست.

•    در زمان انجام این تمرینات نفس خود را حبس نکنید و در طول انجام آن ها، به آرامی نفس های عمیق بکشید.

•    برای انجام این تمرینات، زمان و مکان مناسبی را انتخاب کنید که تمامی وسایل مورد نیاز در دسترس بوده و عوامل حواس پرتی وجود نداشته باشند.

•    تا زمانی که توسط پزشک تایید نشده، از چمباتمه زدن و زانو زدن خودداری کنید.

تلمبه زدن با مچ پا

 پای خود را تا حد امکان به طرف جلو خم کنید به طوری که انگشتان پا به سمت جلو اشاره کنند.

سپس پای خود را در جهت مخالف به سمت بالا باز گردانید. در این حالت باید احساس کنید که ماهیچه ی پشت ساق پا کار می کند.

این حرکت را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید.

حرکات چهار گانه – فشار دادن زانو به طرف پایین

• به پشت خود خوابیده و زانو ی خود را به درون تخت یا مبل فشار دهید. این حالت را به مدت 4 تا 5 ثانیه حفظ کنید.
• در این حالت باید در ماهیچه های جلوی ران احساس کشش کنید.
•  نفس خود را حبس نکنید.
• این حرکت را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید. 

تمرین ماهیچه ی سرینی – منقبض کردن باسن

• ماهیچه های باسن خود را منقبض کرده و پس از 4 تا 5 ثانیه رها کنید.
• نفس خود را حبس نکنید.
• این حرکت را 10 تا 20 بار تکرار کنید. 

عقب و جلو بردن پاها

•  به پشت خوابیده و پا های خود را در کنار هم قرار دهید.
•  پایی که روی آن عمل جراحی انجام شده است را به سمت خارج از بدن بکشید. در این حال انگشتان پا را رو به بالا و زانوی آن را مستقیم نگه دارید. سپس پا را در همین حالت به موقعیت اولیه ی خود باز گردانید.
• پایی که روی آن عمل جراحی انجام نشده است را نیز به سمت خارج از بدن بکشید. در این حال انگشتان پا را رو به بالا و زانوی آن را مستقیم نگه دارید. سپس پا را در همین حالت به موقعیت اولیه ی خود باز گردانید.
•  این تمرین را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید.

تمرینات چهار گانه قوسی کوتاه

• به پشت خوابیده و یک حوله ی لوله شده را در زیر زانوی خود قرار دهید.
•  پای خود را بلند کرده و زانو را مستقیم نگاه دارید.
• به هیچ عنوان ران خود را از روی حوله بلند نکنید.
•  این تمرین را 10 تا 20 مرتبه انجام دهید. 

تمرینات چهار گانه قوسی بلند

• روی یک صندلی راحتی نشسته و به پشتی آن تکیه دهید. پا های خود را نیز در یک حالت راحت بر روی زمین قرار دهید.
•  پای خود را بلند کنید تا جایی که با سطح زمین موازی شود.
•  این حالت را حفظ کرده و دوباره به حالت اولیه باز گردید.
• این تمرین را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید. 

سر دادن پاشنه ی پا بر روی زمین

•  به پشت بر روی تخت یا کاناپه خوابیده و پاشنه ی پای خود را به سمت باسن خود بکشید.
• سپس پاشنه ی پا را به حالت اولیه ی خود باز گردانید.
•  این تمرین را 10 تا 20 مرتبه انجام دهید.

دورسی فلکشن مچ پا – خم کردن کف پا

• در حالت ایستاده، پشت یک صندلی یا یک جسم محکم دیگر را بگیرید.
•  روی پاشنه ی پا های خود بایستید.
•  دوباره به حالت اولیه باز گردید.
• روی انگشتان پای خود بایستید.
•  دوباره به حالت اولیه باز گردید.
•  این تمرین را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید.

خم کردن مفاصل ران ها

• در حالی که پشت یک صندلی یا یک جسم محکم دیگر را گرفته اید، شروع به راه رفتن در مکان ثابت کنید.
• در حین راه رفتن، ران های خود را تا جایی بالا بیاورید که با سطح زمین موازی شده و زانو ها نیز حداقل 90 درجه خم شده باشند.
• این تمرین را 10 تا 20 مرتبه انجام دهید.