شکستگی استخوان ممکن است به طور کامل و یا جزئی اتفاق بیفتد و به شکل های عرضی، طولی و یا به چندین قطعه بشکند.
انواع شکستگی ها
استخوان از مواد سختی تشکیل شده است، اما در صورت اعمال نیروی خارجی به آن می تواند خم شود، با این حال چنانچه نیروی وارد شده بیش از حد باشد، استخوان خواهد شکست؛ درست مثل خط کش پلاستیکی که در صورتی که زیادی خم شود، بشکند.
شدت شکستگی معمولا به نیرویی که باعث شکستن استخوان می شود، بستگی دارد. شکستگی استخوان ممکن است به صورت ترک یا شکافی ایجاد شده باشد و یا توسط نیروی شدیدتری مثل تصادف اتومبیل یا شلیک گلوله باعث خرد شدن استخوان می شود.
چنانچه استخوان به گونه ای بشکند که قطعات شکسته ی استخوان از پوست بیرون بزنند، یا زخم ناشی از جراحت تا استخوان شکسته نفوذ کند، به این نوع شکستگی، شکستگی باز گفته می شود،که بسیار جدی است چون با پاره شدن پوست، احتمال عفونت زخم و استخوان وجود دارد.
انواع شکستگی های استخوان شامل موارد زیر است:
- شکستگی پایدار. انتهای استخوان شکسته سر جای خود باقی مانده و به ندرت از محل خود جابجا می شود.
- شکستگی باز. پوست ممکن است توسط استخوان و یا ضربه ای که در زمان شکستگی
- موجب جراحت پوست می شود، پاره شود. دراین وضعیت استخوان ممکن است نمایان شود.
- شکستگی عرضی. این نوع شکستگی دارای خط شکست افقی است.
- شکستگی مورب. الگوی شکستگی در این حالت به صورت زاویه دار است.
- خرد شدن استخوان. در این نوع شکستگی، استخوان به چندین قطعه تقسیم می شود.
درمان انواع شکستگی ها
همه ی انواع روش های درمانی شکستگی های استخوان از یک اصل کلی تبعیت می کنند:
قطعات شکسته ی استخوان باید در جای خود قرار داده شوند و تا زمان بهبودی کامل، باید از حرکت کردن آن ها از سر جای خود، جلوگیری شود. در بسیاری موارد، پزشک، قطعات شکسته ی استخوان را سر جای اصلی خود قرار می دهد. اصطلاح فنی این عمل، جاانداختن نام دارد. انتهای استخوان های شکسته با تشکیل استخوان جدید دورتادور لبه ی قطعات شکسته ی استخوان به هم جوش می خورند. گاهی اوقات برای درمان شکستگی، به عمل جراحی نیاز است. نوع روش درمانی که مورد نیاز است، به شدت شکستگی، باز یا بسته بودن شکستگی و استخوان خاصی که دچار شکستگی شده است، بستگی دارد.
برای مثال درمان شکستگی استخوان ستون فقرات (مهره ها) نسبت به درمان شکستگی پا و یا لگن متفاوت خواهد بود.
پزشکان از روش های متفاوتی برای درمان شکستگی ها استفاده می کنند:
- ثابت کردن استخوان توسط گچ گرفتن
- استفاده از بریس یا آتل (بریس یا آتل حرکت مفصل های نزدیک به محل شکستگی را کنترل یا محدود می کند)
- کشش (توسط کشش آرام استخوان ها، آن ها در جای خود تنظیم می کنند.
- فیکس کردن استخوان شکسته از خارج (در این روش، با استفاده از ابزارهای فلزی مثل پیچ، پلاک، پین و سیم، در بالا و پایین ناحیه ی شکسته، استخوان ها در جای خود بی حرکت می شوند.
- پین یا پیچ، به یک میله ی فلزی در خارج پوست متصل می شود.
- جا انداختن به روش باز و فیکس کردن استخوان شکسته از داخل (در این روش، قطعات شکسته ی استخوان ابتدا در جای خود قرار داده می شوند و سپس توسط پیچ های مخصوص یا با اتصال پلاک های فلزی به سطح خارجی استخوان، در کنار یکدیگر نگه داشته می شوند.
مراحل و مدت زمان جوش خوردن استخوان
روند بهبودی به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع استخوان
- میزان حرکت در ناحیه ی شکستگی
- سن
- سلامت عمومی بدن (برای مثال سیگار کشیدن)
- تغذیه
- دارو
5 مرحله ی بهبودی
- تشکیل لخته ی خون: د ر اطراف محل شکستگی، هماتوم (لخته ی خون) تشکیل می شود.
- واکنش های ضد التهابی: در عرض 8 ساعت یک واکنش ضد التهابی اتفاق می افتد. ین واکنش شامل فعالیت های سلولی است که برای ایجاد پل در محل شکستگی انجام می شود و نیز به آرامی لخته ی خونی را جذب می کند. سپس رگ‌های جدید خونی در محل آسیب دیده تشکیل می‌شود.
- تشکیل کالوس: حجم زیادی از سلول‌ها یک پینه یا کالوس را تشکیل می‌دهند که باعث ایجاد محدودیت در حرکت عضو آسیب دیده و پاک سازی قسمت‌های مرده ی استخوان ها می‌شود. معمولاً 4 هفته پس از ایجاد جراحت، محل شکستگی دوباره به هم متصل شده و به اصطلاح، استخوان جوش می‌خورد. در این حالت محل شکستگی به صورت ناقص ترمیم می‌شود و امکان تحمل فشار را ندارد. با گرفتن عکس رادیولوژی می‌توان یک خط شکستگی واضح و یک کالوس باد کرده را در محل آسیب دیده مشاهده کرد. محل شکستگی هنوز حساس و دردناک است.
- جوش خوردن: پس از حدود 6 تا 8 هفته، استخوان جدید به استخوان قبلی جوش می خورد و محکم می شود. در این مرحله، استخوان جوش خورده قادر است فشارهای طبیعی را تحمل کند. محل شکستگی دیگر دردناک و حساس نیست و محافظت از آن ضروری نیست.
- بازسازی و شکل گیری استخوان: مرحله ی نهایی پس از گذشت چند ماه و یا چند سال پس از شکستگی استخوان انجام می شود. این مرحله اصطلاحا ت مرحله ی بازسازی نامیده می شود. استخوان طوری بازسازی می شود که بتواند شکل و عملکرد خود را به صورت اولیه ی خود قبل از جراحت، به دست آورد.
جوش نخوردن یا دیر جوش خوردن استخوان ها
روش های درمانی مدرن تقریبا تمامی انواع شکستگی ها را درمان می کند. در موارد نادر، ممکن است یک شکستگی به طور صحیح بهبود نیابد و در نتیجه باعث می شود استخوان جوش نخورد. در برخی موارد دیگر، ممکن است مدت زمان بهبودی شکستگی، بیش از حد طبیعی طول بکشد، در این حالت به آن دیر جوش خوردن استخوان گفته می شود.
جوش نخوردن استخوان باعث ادامه یافتن درد در محل شکستگی، حتی پس از پایان یافتن درد ابتدایی می شود.
درد ناشی از دیر جوش خوردن استخوان، اگر درمان نشود، ممکن است ماه ها و یا حتی سال ها طول بکشد.
علت ها و دلایل
برای بهبودی شکستگی، استخوان باید در جای خود محکم شود که این کار معمولا توسط گچ گرفتن و در برخی موارد با استفاده از پیچ و پلاک یا پین برای نگه داشتن استخوان طی عمل جراحی استفاده می شود. استخوان همچنین به منبع خونرسانی ثابت نیاز دارد. خون اکسیژن، سلول ها و فاکتورهای رشد مورد نیاز برای بهبودی استخوان را به محل شکستگی می آورد. اگر استخوان شکسته شده در جای خود ثابت نشود و خون کافی به آن نرسد، جوش نمی خورد.
عواملی از جمله مصرف تنباکو یا نیکوتین می تواند مانع بهبودی استخوان شود و احتمال جوش نخوردن استخوان را افزایش دهد. افراد مسن و افراد مبتلا به دیابت، آنمی شدید و یا عفونت نیز در صورتی که دچار شکستگی شوند، احتمال جوش نخوردن استخوان های آن ها وجود دارد.
مصرف داروهایی مثل داروهای ضد التهاب، شامل آسپیرین، ایبوپروفن و پردنیزون نیز احتمال جوش نخوردن استخوان را افزایش می دهند چون بر جریان خون تاثیر می گذارند.
تغذیه نیز می تواند بر جوش نخوردن استخوان تاثیر بگذارد، چون استخوان ها برای بهبودی کامل به پروتئین، کلسیم، ویتامین C و D و سایر مواد معدنی نیاز دارند. برخی استخوان ها مثل استخوان انگشتان پا، استقامت خوبی دارند و جریان خون به این ناحیه خیلی خوب است، به همین دلیل هرگز دچار جوش نخوردن نمی شوند.
سایر استخوان ها مثل استخوان ران فوقانی (سر استخوان ران و گردن) و استخوان های کوچک مچ، منبع خونی اندکی دارند و در صورت شکستگی، احتمال جوش نخوردن آن ها زیاد است.
تشخیص
در صورت وجود درد مداوم در محل شکستگی و یا شکستگی که در زمان معمول بهبود نیافته باشد، باید به پزشک مراجعه کرد تا از طریق عکسبرداری توسط اشعه ی X، MRI و یا سی تی اسکن احتمال جوش نخوردن استخوان بررسی شود. یک آزمایش خون هم گرفته می شود تا در صورتی که عفونت باعث جوش نخوردن استخوان شده است، تشخیص داده شود.
روش های درمان
درمان بدون جراحی
در برخی موارد جوش نخوردن استخوان، برای درمان جوش نخوردن استخوان نیازی به عمل جراحی نیست.
رایج ترین نوع درمان بدون عمل جراحی، درمان دیر جوش خوردن و جوش نخوردن شکستگی استخوان ها با مگنت یا مگنت تراپی است.
مگنت تراپی یکی از روش های درمانی مود استفاده در فیزوتراپی برای درمان طیفی از مشکلات پزشکی است. در این روش از میدان های مغناطیسی با فرکانس بالا یا پایین استفاده می شود. با قرار دادن اعضای بدن در برابر امواج مغناطیسی، می‌توان یک واکنش یونی و ملکولی ایجاد کرد که باعث تحریک فرآیندهای شیمیایی در بدن و تسریع آن ها می شود. به این ترتیب سلول‌های در معرض امواج، موثرتر و سریع‌تر عضو آسیب دیده را درمان می‌کنند. امواج مغناطیسی به زیر سطح پوست نفوذ کرده و به استخوان می‌رسد و می‌تواند باعث ترمیم و ساخت مجدد بافت‌های استخوانی در بدن شود.
تأثیرات توانبخشی درمان جوش نخوردن و یا دیر جوش خوردن شکستگی استخوان ها با مگنت، امروزه کاملاً شناخته شده می‌باشد. استفاده از این روش به دلایل زیر برای بیماران توصیه می‌شود:
- عوارض جانبی ناشی از مگنت درمانی بسیار جزئی است.
- این روش یکی از معدود روش های الکتروتراپی است که می تواند به عمق مناسبی برای تاثیرگذار بودن، نفوذ کند.
- ابزارهای تولید کننده ی امواج مغناطیسی با فرکانس بالا و پایین، برای افراد به راحتی قابل تهیه هستند و استفاده از آن‌ها ساده است.
- این ابزارها بسیار قدرتمند هستند و وزن کمی دارند. به همین خاطر این ابزارها یک راهکار ایده آل برای استفاده ی درمانی در منزل محسوب می‌شوند.
- پس از گذشت 15 تا 20 جلسه، می توانیم نتایج اسکن تراکم استخوان را مشاهده کنیم.
- به هر حال پس از گذشت جلسات اندکی، درد و التهاب به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
عمل جراحی
در صورتی که روش های بدون عمل جراحی کارآمد نباشد، به عمل جراحی نیاز خواهد بود. همچنین در صورتی که در اولین عمل جراحی با موفقیت روبرو نشدیم، ممکن است به عمل جراحی ثانویه نیاز باشد. عمل جراحی شامل پیوند استخوان، تثبیت استخوان از داخل و یا تثبیت استخوان از خارج می باشد.
