دررفتگی کشکک زانو : علت و درمان بدون جراحی

دررفتگی جزئی و یا کامل کشکک زانو، از آسیب هایی است که مفصل زانو را درگیر می کنند. استخوان کشکک یک استخوان V شکل محدب است که درون یک شکاف V شکل مقعر در درون استخوان ران قرار می گیرد که به آن تروکلئا می گویند. دررفتگی کشکک زانو عارضه ای است که طی آن استخوان کشکک از محل اصلی خود خارج شده و دیگر در شکاف مذکور قرار نمی گیرد.

دررفتگی جزئی یا نیمه دررفتگی زانو، عارضه ای است که طی آن استخوان کشکک درست در میان شکاف تروکلئا قرار نداشته ولی سطوح مفاصل هنوز با یکدیگر در تماس اند در نتیجه ارتباط میان استخوان کشکک و شکاف تروکلئا، غیر طبیعی است. این عارضه بیشتر در نوجوانان و افراد میانسال رخ می دهد.

آناتومی

استخوان کشکک زانو، یک استخوان دایره ای – مثلثی است که به استخوان ران متصل بوده و از سطح جلویی مفصل ران مراقبت کرده و آن را می پوشاند.

علت ها و دلایل

دررفتگی استخوان کشکک زانو، معمولا در اثر یک حادثه ی مستقیم بر روی زانو و یا چرخش یا خم شدن ناگهانی پا (برای مثال فرود آمدن نامناسب در رقص باله) به وجود می آید. در رفتگی زمانی به وجود می آید که استخوان کشکک از محل اصلی خود در شکاف پاتلو فمورال (تروکلئا) خارج شود – شکاف V شکل در جلوی استخوان ران.

علائم و نشانه ها

اگر شما دچار دررفتگی کشکک زانو شوید، احتمالا برخی از علائم زیر را خواهید داشت :

• زانو ی شما پیچ خورده و تحمل وزن شما را نخواهد داشت.
• کشکک زانو به اطراف خواهد لغزید.
• هنگام حرکت دادن زانو احساس گرفتگی خواهید داشت.
• در جلوی زانو احساس درد خواهید داشت که با انجام فعالیت تشدید می شود.
• به هنگام نشستن در زانو ی خود احساس درد می کنید.
• در زانو ی خود احساس گرفتگی و تورم می کنید.
• به هنگام حرکت دادن زانو، صدای ساییده شدن و خرد شدن به گوش خواهد رسید.

تشخیص

برای تشخیص میزان آسیب، از معاینه ی فیزیکی دقیق، عکس برداری با اشعه ی ایکس و اسکن MRI استفاده می شود. در موارد دررفتگی کامل، رباط نگه دارنده ی کشکک زانو، به کلی پاره شده و یا شدیدا کشیده خواهد شد. متاسفانه، غضروف متصل کننده ی استخوان کشکک زانو به استخوان ران نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و آسیب ببیند.

از عکس برداری با اشعه ی ایکس و اسکن MRI به منظور ارزیابی نحوه ی قرار گرفتن استخوان کشکک در شکاف خود و همچنین بررسی عوامل دیگر برای درد زانو، مانند آسیب به غضروف ها و یا پارگی رباط ها استفاده می شود.

راه ها و روش های درمان

درمان بدون جراحی

جا انداختن

بسته به علت دررفتگی زانو، از روش های درمانی مختلف بهره گرفته می شود. اگر استخوان کشکک به کلی از محل خود خارج شده باشد، اولین قدم برای درمان، باز گرداندن آن به محل اصلی خود می باشد که جا انداختن نام داشته و گاهی ممکن است به صورت خود به خودی انجام شود، در غیر این صورت، پزشک استخوان کشکک را به محل اصلی خود باز می گرداند.

کنترل درد

در درمان دررفتگی کشکک زانو دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی و یا دیگر مسکن های ضعیف معمولا توصیه می شوند. این دارو ها را همان طور که توسط پزشک تجویز می شوند مصرف کنید. در صورت ایجاد هر گونه خون ریزی، ناراحتی گوارشی و یا هر اثری از پاسخ آلرژیکی بدن به این دارو ها، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت نیاز، مسکن های قوی تر توسط پزشک شما تجویز خواهند شد. تمامی این دارو ها را دقیقا مطابق تجویز پزشک مصرف نمایید.

کنترل التهاب و تورم

در موارد حاد یا مزمن، برای کاهش درد و التهاب از یخ استفاده می شود. یخ باید برای کاهش التهاب و درد، هر 2 تا 3 ساعت به مدت 10 تا 15 دقیقه بر روی محل گذاشته شود. همچنین بلافاصله پس از انجام هر فعالیتی که می تواند علائم را تشدید کند، باید از یخ استفاده شود. می توانید از بسته های یخ و یا ماساژ با یخ استفاده کنید. پس از ایجاد آسیب، به مدت 72 ساعت از یخ استفاده کنید.

درمان با جراحی

برای موارد دررفتگی کشکک زانو همراه با آسیب به رباط ها، پزشک معمولا رباط آسیب دیده (رباط پاتلو فمورال) را با استفاده از یک تاندون اهدا شده و با کمک عمل جراحی ترمیم می کند. اگر به غضروف مفصل نیز آسیبی وارد شده باشد، پزشک می تواند به کمک آرترو سکوپی آن را درمان کند. عدم درمان این عارضه ها می تواند منجر به ناپایداری مزمن کشکک زانو و همچنین ایجاد آرتروز در زانو گردد.

باز توانی

باز توانی پس از ترمیم رباط پاتلو فمورال، بر روی تناسب اندام، سرعت، قدرت فرد متمرکز بوده و سعی در بهبود حرکت کشکک زانو در شیار تروکلئا دارد. در طول ماه اول، تاکید باز توانی بر روی بهبود رباط ترمیم شده، همزمان با حفظ دامنه ی حرکتی در محدوده ی مورد تایید جراح فرد می باشد. با پیش رفتن بیمار در طول برنامه، تمرینات تقویتی و پایدار کننده ی مخصوصی برای اندام تحتانی فرد به او ارائه می شوند. در ماه های پایانی برنامه ی باز توانی، تمرکز برنامه بیشتر بر روی تمرینات ورزشی خواهد بود.

کشکک زانو در برخی از افراد به صورت مزمن ناپایدار است. دلیل این امر می تواند شکل نامناسب ساختمان استخوان ها مانند کم عمق بودن شیار تروکلئا و یا شل بودن بافت های اطراف آن باشد. در این گونه موارد، قبل از انجام هر گونه عمل جراحی، فرد تحت درمان با برنامه های دقیق فیزیو تراپی و تمرینات تقویتی با مرکزیت ماهیچه های مرتبط با کشکک زانو قرار خواهد گرفت.

حرکات اصلاحی

پس از ایجاد دررفتگی در کشکک زانو، این تمرینات باید قبل و بعد از انجام هر گونه فعالیت، انجام شوند. هر کدام از این تمرینات کششی را 3 مرتبه انجام داده و هر بار به مدت 25 تا 30 ثانیه حالت خود را حفظ کنید.

کشیدن همسترینگ

پای مستقیم به حالت نشسته

• بر روی یک میز بنشینید، به طوری که یک پای شما بر روی میز قرار گرفته و پای دیگر بر روی زمین باقی بماند.
• مطمئن شوید که پشت شما صاف بوده و به سمت جلو قوس پیدا نمی کند.
• بالا تنه ی خود را به سمت جلو خم کنید تا جایی که در بدن خود احساس کشیدگی کنید. این حالت را نگه دارید.

پای مستقیم به حالت دراز کشیده

• زمانی که به پشت خوابیده اید، ران پای خود را گرفته و آن را تا جایی بالا ببرید که مفصل ران شما به زاویه ی 90 درجه ای برسد.
• در حالی که با دست خود زانو را نگه داشته اید، پای خود را تا جایی صاف کنید که در آن احساس کشیدگی کنید. سپس این حالت را نگه دارید.

زانو ی خم شده

• در حالی که به پشت خود خوابیده اید، زانو ی خود را به سمت شانه ی خود بکشید تا جایی که احساس کشیدگی کنید. سپس این حالت را نگه دارید.

تمرینات کششی چهار گانه

در حالت دراز کشیده به پهلو

• در حالتی که به پهلو ی خود خوابیده اید، مچ پای خود را از پشت بدن گرفته و آن را به سمت بالا بکشید تا جایی که احساس کشیدگی کنید. سپس در این حالت مکث کنید.

در حالت ایستاده

• در حالتی که ایستاده اید زانو ی خود را بر روی یک صندلی یا چهار پایه قرار دهید. سپس به سمت جلو خم شده و یا مچ پای خود را گرفته و آن را به سمت بدن خود بکشید. به همین ترتیب تا جایی زانو ی خود را خم کنید که در پای خود احساس کشیدگی کنید. این حالت را نگه دارید.

کشیدن کشاله ی ران ها

• در حالتی بنشینید که زانو ها خم بوده و کف پا ها به یکدیگر چسبیده باشند.
• در حالی که مچ پا های خود را گرفته و اجازه ی دور شدن آن ها را نمی دهید، زانو های خود را به آرامی پایین بیاورید تا احساس کشیدگی کنید. این حالت را نگه دارید.

آشیل

• پای آسیب دیده ی خود را عقب بگذارید و بایستید.
• در حالی که پاشنه ی پا های خود را بر روی زمین نگه می دارید، به آرامی به سمت جلو خم شوید تا جایی که احساس کشیدگی کنید. سپس این حالت خود را نگه دارید.
• این تمرین باید یک بار با زانو ی خمیده و یک بار با زانو ی مستقیم انجام شود.