فیزیوتراپ ها از روش ها و ابزارهای درمانی مختلفی برای کمک به کاهش درد و التهاب و در نهایت بازیابی عملکرد اندام های بیمار استفاده می کنند. یکی از روش های درمانی که به طور گسترده توسط فیزیوتراپ ها مورد استفاده قرار می گیرد، اولتراسوند است. در این نوع دستگاه اولتراسوند، از امواج مکانیکی صوت استفاده می شود تا در بافت لرزش ایجاد کند. تفاوت این دستگاه با اولتراسوند تشخیصی در این است که در دستگاه اولتراسوند تراپی تصویری ایجاد نمی شود، بلکه لرزشی ایجاد می شود که به بافت منتقل می شود. امواج صوتی که توسط گوش انسان قابل شنیدن است، در فرکانس بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز عمل می کنند، در حالی که امواج صوتی اولتراسوند دارای فرکانس لرزشی ۱ تا ۳ مگاهرتز هستند. عمق نفوذ تقریبی آن ها به بافت به این صورت است: ۳ مگاهرتز تا عمق ۱ الی ۲ سانتی متری نفوذ می کند؛ در حالی که ۱ مگاهرتز تا عمق ۲ الی ۵ سانتی متری نفوذ می کند. اولتراسوند می تواند از طریق دو مکانیسم متفاوت تاثیرات فیزیولوژیکی در بافت ایجاد کند: تاثیرات دمایی و تاثیرات غیر دمایی
اولتراسوند تراپی چگونه انجام می شود؟
فیزوتراپ شما یک ناحیه ی سطحی کوچک را در هر قسمت انتخاب می کند تا به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی آن اولتراسوند را اعمال کند. همچنین بر اساس وضعیت خاص شما، دستگاه را بر روی تنظیمات صحیح قرار می دهد. معمولا در جراحت های حاد (جراحت های تازه به همراه التهاب) از تنظیمات “pulsed” استفاده می شود، در حالی که در آسیب های مزمن (صدمات ایجاد شده در مدت زمان طولانی) از تنظیمات “continues” استفاده می شود. بر روی سر مبدل و یا روی پوست، ژل خاصی استفاده می شود تا به نفوذ امواج به پوست به طور مساوی کمک کند. در طی روش اولتراسوند تراپی، فیزیوتراپ دائما سر مبدل را در اطراف ناحیه ی مورد نظر حرکت می دهد.
کاربردهای اولتراسوند
از اولتراسوند در موارد زیر استفاده می‌شود:
- بر طرف کردن جای جوش خوردگی زخم‌ها (بافت اسکار) و رفع چسبندگی آن‌ها به بافت‌های زیرین
- کاهش التهاب، ورم و رسوبات کلسیم
- ایجاد یک حرارت عمقی متمرکز در یک ناحیه، جهت شل کردن عضلات دچار اسپاسم (بسیار عمیق‌تر از آنکه بتوان با استفاده از یک کیسه داغ آن را تحت تأثیر قرار داد یعنی تا عمق 5 سانتی‌متری)
- افزایش قابلیت کشش بافت‌های نرم پیش از انجام حرکات کششی یا تمرینات ورزشی
- کمک به بهبود در سطح سلولی
- سرعت بخشیدن به سوخت و ساز و بهبود جریان خون
- کاهش تحریک ریشه‌های عصبی
- در شدت‌های پایین می‌تواند سرعت بهبود استخوان‌ها را افزایش دهد
- افزایش میزان جذب دارو از طریق پوست با استفاده از روش فونوفورزيس.
صدماتی که معمولاً به‌وسیله اولتراسوند قابل درمان هستند:
- بورسیت (تورم کیسه مفصلی)
- تاندونیت (التهاب تاندون‌ها)
- کشیدگی‌ها و پارگی‌های عضلات
- شانه منجمد
- رگ به رگ شدن و صدمات وارده به رباط‌ها
- سفتی یا کنتراکچر مفصلی
خطرات و عوارض درمان با اولتراسوند
سازمان غذا و داروی آمریکا، با این شرط که اولتراسوند درمانی توسط یک فرد دارای مجوز این کار انجام شود و همچنین با این شرط که فرد مذکور سر مبدل (پروب) را در تمام مدت درمان در حرکت نگهدارد، این نوع درمان را بی‌خطر می‌شناسد. اگر سر مبدل بیش از اندازه در یک جا باقی بماند، امکان سوختن بافت‌های زیرین وجود دارد، که امکان دارد بیمار آن را احساس کند یا نکند.
نباید از اولتراسوند درمانی در بخش‌هایی از بدن که در زیر توضیح داده شده استفاده کرد:
- روی شکم، نواحی مختلف لگن یا قسمت پایینی پشت زنانی که دوره قاعدگی خود را می‌گذرانند یا باردار هستند
- روی ضایعات، آسیب دیدگی‌های پوستی یا شکستگی‌های در حال ترمیم
- دور چشم‌ها، پستان‌ها یا آلت تناسلی
- روی هر ناحیه‌ای از بدن که در آن ایمپلنت پلاستیکی وجود دارد
- نزدیک یا روی نواحی دارای تومور بدخیم
